فرا تحلیل نقش مؤلفه‌های دین‌داری در احساس امنیت اجتماعی

ذوالفقاری, اکبر; عشایری, طاها; اسماعیلی, صدیقه

فرا تحلیل نقش مؤلفه‌های دین‌داری در احساس امنیت اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار علوم سیاسی دانشگاه پیام نور یزد، دکتری علوم سیاسی، دانشگاه upm مالزی

² دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

³ کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

دین نقش مهمی در تأمین احساس آرامش جمعی و فردی دارد و یکی از سازوکار‌های کنترل غیررسمی اجتماع از گرایش به نابهنجاری اجتماعی، بزه و ایجاد ناامنی در اجتماع است. در این پژوهش قصد بر این است که نقش مؤلفه‌های دین‌داری در میزان احساس امنیت مورد بررسی قرار گیرد.
روش: سازوکار اجرای پژوهش فراتحلیل-کمی است. هدف این روش، انسجام‌بخشی، مرور نظام‌مند و یکدست‌سازی مطالعات صورت‌گرفته در یک حوزه معین پژوهشی است. جامعه آماری آن 37 پژوهش است که 23 نمونه سند پژوهشی با هدف ترکیب و شناسایی میزان تأثیر آن انتخاب شدند.
یافته‌ها: یافته‌های توصیفی نشان می‌دهد که در ارتباط با دین‌داری و امنیت، شش‎گونه دین‌داری (بعد اعتقادی، مناسکی، عاطفی، پیامدی، تجربی، فکری) شناسایی شدند. یافته‌های تحلیلی پژوهش حاکی از این است که امنیت به‌عنوان متغیر وابسته اصلی تأثیرپذیر از بعد اعتقادی (0.275= Effect size)، بعد مناسکی (0.241= Effect size)، بعد عاطفی (0.307= Effect size)، بُعد پیامدی (0.244= Effect size)، بُعد تجربی (0.449= Effect size) و بعد فکری (0.427= Effect size) بوده و درمجموع متغیرهای دین‌داری به‌عنوان شاخص کلی توانسته‌اند 0.293 =Effect size، 16.254= Z و 0.001= sig از امنیت اجتماعی را تبیین نمایند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.33292538.1399.10.38.3.8

عنوان مقاله [English]

A Meta-Analysis of the Role of Religious Components in the Social Security

نویسندگان [English]

Akbar Zolfaghari ¹
Taha Ashayeri ²
Sedigheh Ismaili ³

¹ Assistant Professor of Political Science, Payame Noor University of Yazd, PhD in Political Science, UPM Malaysia

² PhD in Sociology, Kashan University, Kashan, Iran

³ Master of Cultural Studies, Kashan University, Kashan, Iran

چکیده [English]

Abstract: Religion plays an important role in providing a sense of individual and collective peace. It is one of the informal mechanisms of community control to avoid social anomalies, crime and insecurity. The purpose of this study is to examine the role of religious components in the sense of security.
Method: The mechanism for conducting the research is meta-analysis quantitatively. The purpose of this method is to integrate, systematically review, and to integrate studies in a given area of research. The statistical population of the study consisted of 37 studies, 23 samples of which were selected with the aim of identifying and quantifying their impact.
Results: Descriptive findings indicate that six types of religiosity (belief, ritual, affective, consequential, empirical, intellectual) were identified in relation to religiosity and security. The analytical findings of the study indicate that security as the main dependent variable is influenced by belief (Effect size = 0.275), ritual dimension (Effect size = 0.241), emotional dimension (Effect size = 0.307), consequent dimension (Effect size 0.244 = 0.244). , The empirical dimension (Effect size = 0.449) and the intellectual dimension (Effect size = 0.427). Overall, the religiosity variables as a general indicator were able to explain 0.293 = Effect size, Z = 16.254 and social security 0.001 = sig.

کلیدواژه‌ها [English]

Religion
Social Security
Religious Capital
Social Capital

مراجع

الف. منابع فارسی
- احمدی سربزره؛ قربانی، محسن و رجیمی، پوریا (1396)، بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی با تأکید بر ابعاد مختلف دین‌داری (مورد مطالعه: شهروندان 18 سال به بالای شهر سنندج)، فصلنامه دانش انتظامی کردستان، سال هشتم، شماره دوم، ص 48- 23.
- احمدی، آرمان؛ عباسی چری، رضا و احمدی، کاروان (1395)، بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، مورد مطالعه: زنان 15 تا 29 سال، کامیاران، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 46، ص 206-183.
- اسدی داوودآبادی، محمدحسین و زهرا کار، مرضیه (1393)، بررسی نقش عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر احساس امنیت در شهر خرم‌آباد در سال 1393، فصلنامه علمی- تخصصی دانش انتظامی لرستان سال دوم، شماره سوم، ص 22 – 1.
- اسدی داوودآبادی و محمدحسین و همکاران (1392)، بررسی رابطه بین دین‌داری و نگرش نسبت به امنیت اجتماعی، مطالعه موردی دانشگاه آزاد آشتیان در سال 1392 ، فصلنامه دانش انتظامی مرکزی، سال 4، شماره یک، ص 44-29.
- اسکیدمور، ویلیام (1372) تفکر نظری در جامعه‌شناسی، ترجمه علی‌محمد حاضری و دیگران، تهران، نشر سفیر.
- افشار، زین‌العابدین (1385)، امنیت اجتماعی زنان در شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
- افشانی، علیرضا؛ ذاکری هامانه، راضیه و عسگری ندوشن، عباس (1393)، نقش دین‌داری در تبیین میزان احساس امنیت اجتماعی (مطالعه‌ای در شهر یزد).
- باقری، علیرضا و مهدوی، مطهره (1397)، تأثیر خودپنداره دینی بر احساس امنیت و رفتار شهروندی در شهرستان ساری، فصلنامه مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی، علمی – ترویجی، سال 13، شماره 47.
- منصوری، احمد؛ علوی، سعید و یادگارنژاد، امین (1394) بررسی نقش اعتقادات دینی بر امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: زنان شهر کرمان) فصلنامه علمی-تخصصی دانش انتظامی، سال ششم، شماره 13 ، ص 142-128.
- بوزان، باری، مردم، دولت‌ها و هراس (1387)، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- پوراحمد، احمد؛ عیوضلو، محمود؛ حامد، محبوبه؛ عیوضلو، داوود و رضایی، فرشته (1391) بررسی رابطه دین‌داری و احساس امنیت در فضاهای شهری و روستایی (مورد مطالعه: شهرستان کوهدشت)، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال اول ، شماره یک، ص 20- 1.
- ترابی، یوسف و آیت گودرزی (1382)، ارزش‌ها و امنیت اجتماعی. مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی، شماره یک، جلد اول، تهران، معاونت اجتماعی و ارشاد نیروی انتظامی.
- توسلی، غلام‎عباس (1380) جامعه‌شناسی دینی، تهران، سخن.
- جعفری، سلیمان و جعفری، افسانه (1396)، بررسی نقش دین‌داری در احساس امنیت اجتماعی دانشجویان.
- جهانبخش گنجه، صادق و حسینی‌پور، احمد (1396)، بررسی میزان و عوامل اجتماعی مرتبط با احساس امنیت اجتماعی (مورد مطالعه: مغازه‌داران شهر تهران)، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 51 ،ص 117-83.
- جهانبخش گنجه، صادق؛ باقری‎نیا، محسن و جعفری، نیما (1395)، بررسی نقش اعتماد اجتماعی و دین‌داری در پیش‌بینی احساس امنیت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه خوارزمی، پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، سال نهم، شماره چهارم ، (پیاپی 36) ، ص 73 تا 96.
- چلبی، مسعود (1393)، جامعه‌شناسی نظم، تهران، نشر نی.
- حاجیانی، ابراهیم (1395)، امنیت هویت: مبانی و چهارچوب مفهومی، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره شانزدهم، شماره 4، ص 35-3.
- حاجی‌زاده میمندی، مسعود؛ سعید، زهرا و اصغری پنجه، وحید (1394)، بررسی رابطه بین دین‌داری و احساس امنیت (مورد مطالعه: شهروندان شهر کرمان)، فصلنامه علمی - تخصصی دانش انتظامی، سال ششم، شماره 14.
- حاجی‌زاده میمندی، مسعود و ترکی، سیمین (1393)، بررسی میزان و عوامل اجتماعی مرتبط با احساس امنیت اجتماعی زنان شهر یزد، فصلنامه مطالعات پلیس زن، شماره 20 ، ص 68- 56.
- حبیب‌زاده، قاسم، (1398)، ابعاد امنیت از منظر امام خامنه‎ای (مدظله‌العالی)، فصلنامه علمی- پژوهشی امنیت ملی، 9(31)، 32-7.
- حسنوند، اسماعیل (1395)، مطالعه عوامل فرهنگی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی در شهر خرم‌آباد، پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، سال چهارم، شماره 16 ، ص 119 تا 142.
- دورکیم، امیل (1383)، صور بنیانی حیات دینی، ترجمه باقر پرهام، تهران مرکز.
- ربیعی، علی و چاهی ، رضا (1398)، نقش بیمه سلامت در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی امنیت ملی، 9، (31) ، 172-137.
- رستگار، خدیجه؛ حقیقت، فهیمه؛ زارع، حکیمه و حسن‌زاده، کاظم (1394)، بررسی رابطه احساس امنیت اجتماعی و نظارت (طبیعی و غیرطبیعی) با سلامت اجتماعی در میان زنان 18 سال به بالای ساکن شهر شیراز، فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، سال ششم ،شماره سوم، ص 104- 79.
- زتومکا، پیوتر (1389)، اعتماد نظریه جامعه‌شناختی، ترجمه غلامرضا غفاری، تهران، نشر شیرازه.
- سفیری، خدیجه؛ رجبلو، علی و قلیزاده، صغری (1397)، رابطه بین دین‌داری و احساس امنیت اجتماعی در شبکه‌های مجازی، نشریه پلیس زن، سال دوازدهم، شماره 28، ص 24-9.
- سلطانی بهرام، سعید و احمدی، آرام (1393)، بررسی میزان کنترل اجتماعی و عوامل مرتبط با آن در بین شهروندان حاشیه‌نشین شهر تبریز، فصلنامه دانش انتظامی آذربایجان شرقی، سال 4 ، شماره 2 ،(پیاپی 13)، ص 20- 1.
- سلطانی، اختر و سلطانی، پرستو (1395)، بررسی تأثیر ابعاد دین‌داری بر احساس امنیت اجتماعی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشجویان رشته روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام)، فصلنامه علمی – تخصصی دانش انتظامی ایلام، سال پنجم، شماره بیستم.
- شاد، فاطمه و صالح‌آبادی، ابراهیم (1396)، بررسی رابطه دین‌داری با احساس امنیت اجتماعی زنان سنین (18-45) سال دانشگاه بجنورد، فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، دفتر تحقیقات کاربردی فا.ا.خراسان شمالی، سال چهارم، شماره 16.
- شاطریان، محسن؛ حسینی‎زاده آرانی، سعید؛ سخایی، ایوب و حسینی، محمدرضا (1395)، نهاد دین و امنیت؛ بررسی و سنجش ارتباط میان میزان دین‌داری و احساس امنیت اجتماعی در میان ساکنین مناطق حاشیه‌ای شهرستان کاشان، فصلنامه جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 3(7) ، ص 149-121.
- شجاعی زند، علیرضا (1388) «تبارشناسی تجربه دینی در مطالعات دین‌داری»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره 6، تابستان، صص 34-31.
- شهیدی، عباسعلی (1397)، بررسی رابطه عمل به باورهای دینی با احساس امنیت اجتماعی، فصلنامه پژوهش‌های اعتقادی-کلامی، سال هشتم، شماره 31، ص 118-103.
- صادقی جانبهان، محمود ( 1378)، تحلیل روان‌شناختی دین (جایگاه دین در سلامت روان)، تهران، انتشارات طریق کمال..
- صالحی امیری، رضا و افشاری نادری، افسر (1390)، مبانی نظری و راهبردی مدیریت ارتقای امنیت اجتماعی و فرهنگی در تهران، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شماره 59، ص 76-49.
- صدیق سروستانی، رحمت‌الله (1376)، عوامل و موانع اجتماعی امنیت در ایران، مجموعه مقالات همایش توسعه و امنیت عمومی، معاونت امنیتی وزارت کشور، تهران، نشر وزارت کشور.
- صدیق، مهدی، محمدصدیق و اکبری، مهناز (1395)، بررسی عوامل مؤثر بر امنیت شهرهای مرزی در آذربایجان غربی، نشریه علوم و فنون مرزی، شماره 2، سال هفتم، ص 22-1.
- صفری شالی، رضا (1388)، تأثیر مشارکت مردمی در تقویت امنیت اجتماعی، مجموعه مقاله‌های همایش نظم و دنش، معاونت اجتماعی ناجا.
- صیدی، مهدی و رهبر، فرهاد (1398)، راهبردهای قوای سه‌گانه نظام جمهوری اسلامی برای مقابله با فساد اقتصادی با تأکید بر امنیت ملی، فصلنامه علمی- پژوهشی امنیت ملی، 8(30)، 40-9.
- طالبی، ابوتراب و رمضانی، محمد (1396)، بررسی رابطه دین‌داری با احساس امنیت اجتماعی مورد مطالعه: ساکنان شهر کاشان فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 52، صص 121 تا 147.
- طاهری، زهرا (1391)، بررسی نقش پلیس و احساس امنیت در شهر اصفهان، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی نظم و امنیت، سال اول، شماره 1.
- عبدالمحمدی، امیر؛ نوابخش، مهرداد؛ حقیقتیان، منصور و رضوی، محمد (1395)، بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی با تأکید بر ابعاد دین‌داری (مورد مطالعه: شهروندان 18 سال به بالای شهر تهران)، پژوهش‌نامه نظم و امنیت انتظامی، سال نهم، شماره چهار، ص 97 تا 120.
- عربستان، مهرداد (1382)،‌ دین به‌مثابه یک نظام فرهنگی،‌ نامه انسانشناسی،‌ پاییز و زمستان،‌ شماره 4،‌ ص 216-209.
- عشایری، طاها (1397)، تبیین جامعه‌شناسی ترس از جرم در بین شهروندان شهر اردبیل، رساله دکتری، علوم اجتماعی، دانشگاه کاشان.
- علیزاده اقدم، محمدباقر؛ باباخانی، وحیده و زارعی، یعقوب (1395)، بررسی رابطه بین سبک پوشش و احساس امنیت اجتماعی در بین شهروندان تبریز، فصلنامه دانش انتظامی آذربایجان شرقی ، سال ششم، شماره 2 ،(پیاپی 21) ،ص 13- 1.
- فتاحی، شهرام؛ زارعی، طیبه؛ احمدپور پرویزیان، جعفر و امیری، پروانه (1394)، بررسی ارتباط بین دین‌داری و احساس امنیت اجتماعی در بین جوانان (نمونه مورد مطالعه: جوانان 18 تا 29 سال کرمانشاه)، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال نهم، شماره سوم، (پیاپی 30)، ص 142-119.
- قاسمی، وحید و همکاران (1392)، رابطه هویت دینی و اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه مازندران دوفصلنامه علمی – پژوهشی دین و ارتباطات، (سال 20)، شماره 2 ، (پیاپی 44)، صص 99-73.
- قجری، حسینعلی؛ توکلی، آسیه و روئیسی، کبری (1392)، بررسی میزان دین‌داری (در بعد مناسکی و اعتقادی) و تأثیر آن بر احساس در بین دانش‎آموزان در خانواده در شهرکرد، فصلنامه علمی- تخصصی دانش انتظامی چهارمحال و بختیاری، شماره 1، دوره اول.
- کوزر، لوئیس (1390)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، محسن ثلاثی انتشارات علمی، تهران.
- گروسی، سعیده؛ میرزایی، جلال و شاهرخی، احسان (1386)، «بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت؛ مطالعه موردی: دانشجویان دختر دانشگاه آزاد جیرفت»، فصلنامه دانش انتظامی، سال نهم، شماره 2، 39-26.
- گیدنز، آنتونی (1378)، تجدد و تشخص، ترجمه ناصر موفقیان، تهران، نشر نی.
- گیدنز، آنتونی (1390)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر نی
- گیدنز، آنتونی (1390)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر ثلاثی، تهران، نشر نی.
- گیدنز، آنتونی (1380)، معنای مدرنیت، ترجمه علی‌اصغر سعیدی، تهران، انتشارات کویر.
- ماندل، رابرت (1379)، چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- محمدی سرواله، صباح (1394)، بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل مرتبط با آن در بین شهروندان بالای 18 سال شهر سنندج، فصلنامه دانش انتظامی کردستان، سال ششم، شماره بیست و یکم.
- معین، محمد (1381)، فرهنگ فارسی معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- موسوی، سید یوسف (1393)، بررسی امنیت نرم و چرایی و اهمیت آن در تأمین امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات حفاظت و امینت انتظامی، سال نهم، شماره 32، ص 99-53.
- مولایی، نرجس؛ محمدی، سجاد؛ غزلاوی، علی و رجبی کربن، کریم (1396)، تجزیه‌وتحلیل رگرسیون چندمتغیره عوامل مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان ساکن شهر اهواز)، فصلنامه دانش انتظامی خوزستان سال ششم، شماره 21 ، صص 44-13.
- نصری، قدیر (1390)، درآمدی بر امنیت اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- نوروزی، فیض‌الله و سپهر فولاد، سارا (1388)، بررسی احساس امنیت زنان 15-29 ساله شهر تهران و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه راهبرد، سال هیجدهم، شماره 53.
- نویدنیا، منیژه (1385)، تحلیل رابطه امنیت اجتماعی و هویت ایرانی، فصلنامه تخصصی جامعه‌شناسی، سال دوم، شماره سوم، 146.
- نویدنیا، منیژه (1381)، درآمدی بر امنیت اجتماعی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال ششم، شماره 19.
- ولی‎زاده، شاهرخ و پوستچی، رضا (1391)، بررسی عوامل نظام زندانبانی بر بهداشت روانی سربازان وظیفه (مورد مطالعه: سربازان وظیفه زندان‌های خوزستان)، فصلنامه دانش انتظامی خوزستان، دوره اول، شماره 2.
- ویلم، ژان پل (1386)، جامعه‌شناسی ادیان، عبدالرحیم گواهی، تهران، تبیان.
- هاشمیان‌فر، علی؛ دهقانی، حمید و اکبرزاده، فاطمه (1392)، تأثیر دین‌داری و رسانه‌های جمعی بر احساس امنیت اجتماعی دانشجویان پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال دوم، (پیاپی 5)، شماره اول.
- هلیلی، خداداد؛ ولوی، محمدرضا؛ موحدی‌صفت، محمدرضا و باقری، مسعود (۱۳۹۷)، قدرت سایبری مبتنی بر رویکرد فرکتالی و بررسی تأثیر آن بر امنیت ملی در فضای سایبر، فصلنامه علمی- پژوهشی امنیت ملی،8 (29)، 200-173.
- همیلتون، ملکم (1377)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر تبیان.
- یوسف‎زاده، حسن (1388)، بررسی تحول آراء پیتر برگر درباره دین و عرفی شدن، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
ب. منابع انگلیسی
- Bilgin, P. (2003) "individual and societal dimensions of security", International Studies Review, Vol. 5: 203-222.
- Dowleh, Masomeh, Sima Rahmatinejad, Mohammad Talebi, Neda Abdolabbas (2014), study of Sociological Effective Factors on feelings of social
- King, P.E. & Furrow. J.L. (2004) “Religion as a Resource for Positive Youth Development: Religion Social Capital and Moral Outcomes”, Development Psychology, 40, 703-713
- Mokhles, Safiek (2009), Relevancy and Measurement if Religiosity in Consumer Behavior Research, International Business Research, vol.2, No.
- Takai, Milton, (1998) collective, memory as the key to national and ethnic identity: the case of Colombia, Nationalism and politics, vol 4, no 3 autumn, p: 59 _ 78