گونه‌شناسی تهدیدهای هیبریدی و کاربست آن در سطوح امنیت ج.ا.ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دفاع ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

تهدیدهای هیبریدی با استفاده از هم­افزایی تهدیدها و ابزارهای نظامی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با هدف ایجاد بی­ثباتی در کشور هدف به­صورت هم‌زمان اجرا می­گردد. رویکرد تهدیدهای هیبریدی از تخریب­محور به تأثیرمحور تغییر یافته است. امنیت ملی عبارت از توان یک ملت در فائق آمدن بر تهدیدهای چندوجهی و بقای آن به‌عنوان یک «دولت- ملت» در هر زمان با به­کارگیری همه ابزارهای اعمال سیاست است. مسئله اصلی این مقاله شناسایی تهدیدهای هیبریدی است، هدف اصلی آن تبیین انواع تهدیدهای هیبریدی در سه سطح ملی، منطقه­ای و بین­المللی است. ابزار گردآوری پرسشنامه و اسناد و مدارک است که به روش توصیفی– تحلیلی و پیمایشی انجام شده و از نوع کاربردی است. جامعه نمونه 83 نفر و روش جمع­آوری اطلاعات کتابخانه­ای و پرسشنامه است. در این تحقیق تعداد 30 تهدید هیبریدی در سه سطح احصاء گردید. سطح بین­الملل 21 تهدید، ملی 11 تهدید و منطقه­ای 9 تهدید. تعداد 11 تهدید هم‌زمان در دو سطح فعال می­باشند. بیشترین تهدید در سطح بین­الملل وجود دارد. تهدیدهای هیبریدی از نظر گونه، به چهار بُعد تقسیم شده­اند: بُعد نظامی 16 نوع تهدید، بُعد سیاسی 14 نوع، بُعد اجتماعی 10 نوع و بُعد اقتصادی 5 نوع تهدید. تعداد 15 نوع از تهدیدهای هم‌زمان دارای دو نقش می­باشند. تهدیدهای مؤثر عبارت‌اند از: شکاف راهبردی، مشروعیت­سازی اقدامات آمریکا علیه ایران، مشروعیت­زدایی از ایران، بی‌ثباتی داخلی، کاهش استحکام داخلی، نفوذ، تضعیف ارکان نظام، تبدیل مطالبات مردمی به نافرمانی مدنی، ناامن‌سازی، تهی­سازی از درون، فشار از بیرون، تضمین امنیتی برای دشمنان ایران، تضعیف محور مقاومت، توزیع و فرسایش توان سایبری، انهدام زیرساخت‌ها، عملیات اطلاعاتی، واپایش مداوم صحنه، تحریم­های فلج­کننده، اجماع­سازی، ائتلاف‎سازی و منزوی­سازی، امنیتی کردن موضوع ایران، بی­ثباتی امنیتی و منطقه­ای، طرح خاورمیانه بزرگ، جنگ نیابتی، کاهش جمعیت، تهدیدهای شناختی، سرباز هوشمند و استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در منطقه

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Typology of Hybrid Threats and Its Application in the IRI’s Security Levels

نویسنده [English]

  • Fathollah Kalantari
Assistant Professor of National Defense, Higher University of National Defense
چکیده [English]

No certain definition has so far been rendered of hybrid threat. However threre are threats which have turned away from destruction to effect and are simultaneously conducted in line with destabilization by means of synergy as well as military, political and socio-economic tools. In the meantime, National Security is the capability of a nation in intercepting multifaceted threats and sustaining her survival through leverage of all policies as a nation-state. Accordingly, this study delves into hybrid threats in three levels including national, regional and international. To that end, it exploits questionnaire and documents in such a way that it proceeds through description-analysis upon a quantitative approach and in an applied type. The population of the study comprises 83 persons and the data are gathered on desk and out of questionnaire. The current paper recognizes 30 hybrid threats in three levels and four dimensions as: 21 international threats, 11 national threats and 9 regional threats out of which 11 ones are simultaneously active in two levels, and the most exacerbated threat is represented in the international level. Typologically speaking, hybrid threats are categorized into four groups: 16 in military, 14 in political sphere, 10 in societal sphere and 5 in economy out of which 15 are at the same time of two functions, and the effective threats are as follows: strategic disparity, legitimacy against Iran, delegitimization of Iran, domestic destabilization, domestic defortification, impenetration, weakening the governing system, raising the popular claims, desecuritization, internal depletion, external pressure, security guarantee, weakening resistance axis, scattering power, cyber space, destruction of infrastructure, intelligence operation, sustainable monitoring, paralyzing sanction, consensus-building, coalition and isolation, securitization of Iranian issue, security and regional destabilization, the Greater Middle East, proxy war, depopulation, cognitive threats, smart soldier and Ballistic Missile Defense.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Threat
  • hybrid threat
  • defense
  • security
  • IRI
  • الف. منابع فارسی

    • نهج‌البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی (1396)، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ چهارم.
    • افتخاری، اصغر (1395)، کالبدشکافی تهدید، تهران، دانشگاه امام حسین (ع)، چاپ سوم.
    • بوزان، باری (1387)، مردم، دولت‌ها، هراس، ترجمه و انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • حافظ‌نیا، محمدرضا (1395)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، ‌مشهد، انتشارات پاپلی، چاپ دوم.
    • زهدی، یعقوب و کلانتری، فتح­الله (1395)، واکاوی پارادایم­های جنگ آینده، تهران، مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
    • عبدالله خانی، علی، نظریه امنیت (1392)، انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
    • کلانتری، فتح­الله و اصغر افتخاری، (1393)، بررسی و تبیین راهبرد تهدید در مقابل تهدید در سیاست دفاعی ج.ا.ایران، فصلنامه شماره 88 سیاست دفاعی، تهران، انتشارات دانشگاه امام حسین (ع).
    • کلانتری، فتح­الله، (1396)، تهدیدهای امنیتی منطقه غرب آسیا، مجموعه مقالات دومین کنفرانس امنیتی تهران، تهران، انتشارات ابرار معاصر ایران.
    • مرادیان، محسن (1394)، شناخت و ارزیابی تهدیدهای نظامی آینده در حوزه مأموریت آجا، مرکز مطالعات راهبردی آجا.
    • مرادیان، محسن (1391)، مبانی نظری امنیت، انتشارات دانشکده علوم و فنون فارابی.
    • مرادیان، محسن، (1397)، درک امنیت و ماهیت تهدیدهای، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Richard Wyn Jones (2010), Security, Strategy and critical Theory: LondonmLynne Rienner publishers.
    • Buzan&Others,(1998),Security.ANew framework for Analysis.
    • Oxford Advanced Learner's Dictionary (2005), 7th edition: Londen, Oxford Press; Threat.
    • Huber, Tomas (2014), The Report of United States Army Special Operations Command, New York, Department of Defence U.S.A.
    •  Statement of Dr. Bruce Hoffman, February 16 (2006), testimony presnted to the HASC Subcommitte on Terrorism, Unconventional Threats and Capabilities. Accessed at www.rand.org/pubs/testimonies/CT255/.