واکاوی کیفی مفاهیم سیاسی- اجتماعی وصایای شهدای «دفاع مقدس» و شهدای «مدافع حرم» استان تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه‎شناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه مردم‌شناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

مطالعه حاضر با هدف واکاوی مفاهیم سیاسی – اجتماعی وصایای شهدای دفاع مقدس و مدافع حرم استان تهران انجام شده است. توصیه‌های سیاسی و اجتماعی در قالب وصایای شهدا با اتکا بر نظریه‌ها و آراء اندیشمندان غربی و مسلمان در دو بازه زمانی جنگ هشت‎ساله و جنگ با دشمنان خارجی از روش کیفی- کمی و با راهبرد پژوهش تحلیل محتوا به‌منظور شناخت الگوهای موجود در داده‌های کمی- کیفی استفاده گردید. جامعه آماری شامل وصایای شهدا با توجه به آثار موجود و در دسترس، 90 مورد (55 مورد شهدای دفاع مقدس، 35 مورد شهدای مدافع حرم) انتخاب شد. شیوه نمونه‌گیری از نوع نمونه در دسترس انتخاب شد. یافته‌ها نشان داد بیشترین فراوانی با 62/64 درصد مفاهیم سیاسی و مفاهیم اجتماعی 38/35 درصد کل مطالب را به خود اختصاص داده ست. در وصایای شهدای مدافع حرم مطالب سیاسی با 15/55 درصد و مفاهیم امور اجتماعی 85/44 درصد کل مطالب را به خود اختصاص داد. نتایج حاکی از آن است که زمینه‌ها و عوامل مشابه در بروز جنگ عراق علیه ایران و جنگ در سوریه دارای مشابهت‌ها و تفاوت‌هایی است که موجب خلق مفاهیم مشترک شده که می‌توان از آن الگوی مشخصی را به دست آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Political-Social Concepts in the testaments Martyrs of the "Holy Defense" and "Martyrs of the Shrine in Tehran Province

نویسندگان [English]

  • GholamReza AbediKoshalShah 1
  • Roza karampour 2
  • ali Baseri 3
1 Department of Sociology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 .Department of Sociology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Department of Anthropology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of analyzing the socio-political concepts of the wills of the martyrs of the holy defense and the defender of the shrine of Tehran province.Political and social advice in the form of the testaments of the martyrs, relying on the theories and opinions of Western and Muslim thinkers in the two periods of the Eight-Year War and the war with foreign enemies by qualitative-quantitative method and content analysis strategy to identify patterns in data Quantitative quality was used.The statistical population includes sacred defense martyrs and shrine defenders according to available and available works, 90 cases (55 sacred defense martyrs, 35 cases) Martyrs were selected), the sampling method was selected from the available sample type. The findings showed that the most content with 64.62 percent of political and social concepts accounted for 35.38 percent of total content. The meanings of the martyrs defending the shrine were the most frequent with 55.15% of the political content and 44.85% with the social affairs. The results of the study indicate that similar grounds and factors are similar in the incidence of the Iraq war against Iran and the war in Syria. The conceptual similarities and differences in martyrs' tales have been seen in the chronological order, and two distinct patterns have been found in this research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Concepts
  • Social Concepts
  • Martyrs
  • Martyrs Vesas
  • Holy Defense
  • Defenders of the Shrine
  • الف. منابع فارسی

    • ادیبی سده، مهدی (1391)، جامعه‌شناسی جنگ و نیروهای نظامی، انتشارات سمت، چاپ یازدهم.
    • خمینی، روح‌الله (1376)، کشف اسرار، قم، انتشارات آزادى.
    • خنیفر، حسین (1397)، اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی، تهران، نشر نگاه دانش.
    • شاعری، محمدحسین (1386)، «جامعه‌شناسی شهادت‌طلبی و انگیزه‌های شهیدان» تهران، نشر شاهد.
    • عابدی جعفری، حسن (1390)، تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، دوره 5، شماره 2.
    • شریعتی، علی (1361)، حسین وارث آدم و بحثی راجع به شهید، تهران، نشر قلم.
    • صدیق اورعی، غلامرضا (1385)، تحلیل محتوای وصایا و آثار فرهنگی شهدا در مجموعه مقالات علمی و پژوهشی دفتر مطالعات و تحقیقات بنیاد شهید و امور ایثارگران، سالنامه پژوهش، شماره 1، تهران، شاهد.
    • ·         ظهیری، هوشنگ (1388)، نگرش فرزندان شاهد و ایثارگر به فرهنگ شهادت، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، سال دوم، شماره اول.
    • ·         گزارش خبرگزاری فارس (2015)، مدافعان حرم، زندگینامه و خاطرات ۴۰ شهید مدافع حرم حضرت زینب (س)، ص ۱۵1–۱۵0.
    • ·         مطهرى، مرتضی (1365)، حماسه حسینى، تهران، انتشارات صدرا، جلد  سوم.

     

    ب. کتاب‌شناسی

    • اختر محققی، مهدی و کامرانی، فریدون (1395)، «فرهنگ و سرمایه اجتماعی»، فصلنامه پژوهش اجتماعی، دوره هشتم، شماره 30، بهار.
    • اردستانی، حسین (1388)، جنگ عراق و ایران- رویارویی استراتژی‌ها، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ).
    • ازکیا، الف (1380)، جامعه‌شناسی شهید شهادت، تهران، نشر فرهنگ.
    • بیان معمار، سید احمد (1389)، مروری بر مفهوم فرهنگ ایثار و شهادت، فصلنامه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت.
    • بوتول، گاستون (1387)، «جامعه‌شناسی جنگ»، ترجمه هوشنگ فرخجسته، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
    • بلیس، جان و دیگران (1369)، استراتژى معاصر نظریات و خط‌مشی‌ها، ترجمه هوشمند فخرایى، تهران، دفتر مطالعات سیاسى و بین‏المللى.
    • پارسادوست، منوچهر (1381)، نقش سازمان ملل متحد در جنگ عراق و ایران، تهران، شرکت سهامی انتشار.
    • تافلر، هایدى (1372)، جنگ و ضد جنگ، ترجمه شهیندخت خوارزمى، تهران،  نشر سیمرغ.
    • دیلینی، تیم (1388)، «نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی» ترجمه بهرنگ صدیقی، وحید طلوعی، تهران، نشر نی.
    • ذبیح، علیرضا (1387)، «عرفان سرخ: تأثیر فرهنگ شهادت‌طلبی در حفظ ارزش‌های دینی»، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
    • رضایی، سعید (1395)، ادای دین به مدافعان حرم، روزنامه کیهان، صفحه 8، دوشنبه 17 خردادماه، شماره 21360.
    • ریترز، جورج (1381)، «نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر»، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
    • زرشناس، شهریار (۱۳۸۶)، بازخوانی کوتاه رویکرد فوکو نسبت به انقلاب اسلامی ایران، سایت باشگاه اندیشه.
    • فهیمی، سید مهدی (1368)، «فرهنگ جبهه» تهران، انتشارات حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
    • -کالینز، جان. ام (1370)، استراتژى بزرگ اصول و رویه‏ها، ترجمه کورش بایندر، تهران، دفتر مطالعات سیاسى و بین‏المللى.
    • کرلینجر، فردریک نیکلز (1395)، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، ترجمه حسن پاشا شریفی، تهران، انتشارات آوای نور.
    • کریمی، مصطفی (1394). «گفتمان شهادت؛ بررسی مفهوم شهادت با رویکرد تحلیل گفتمان» تهران: نشر مرز و بوم.
    • مسائلى، محمود و ارفعى، عالیه (1371)، جنگ و صلح از دیدگاه حقوق و روابط بین‌الملل، تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
    • محمدی، منوچهر (1386)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران اصول و مسائل، جلد ۴، تهران، دادگستر.