الگوی دیالکتیکی گذار به همگرایی منطقه‌ای در غرب آسیا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه عالی دفاع ملی

2 دکترای مطالعات منطقه‌ای (خاورمیانه و شمال آفریقا) دانشگاه تهران

چکیده

. بیش از دو دهه تجربه موفقیت‌آمیز اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آ.سه. آن در مقابله با مشکلات و چالش‌های پیش رو و هم‌افزایی توان خود با انباشت قدرت در نهادی فراملی، خود به‌مثابه کاتالیزور و مشوقی مهم در جهت‌دهی به سایر کشورها و قدرت‌های جهان در شکل‌دهی به فرایند همگرایی منطقه‌ای عمل نموده است. بااین‌حال سؤال آنجاست که علت موفقیت برخی از مناطق در همگرایی و عقیم ماندن تلاش برخی از دیگر مناطق در این زمینه از چه آبشخورهایی مشروب می‌شود؟ به‌طور خاص، چرایی ناکامی کشورهای غرب آسیا در سودهی به همگرایی منطقه‌ای از کجا ناشی می‌شود؟ فرضیه تحقیق بر آن است که توفیق همگرایی در غرب آسیا در گروی یک الگوی چهاربُعدی است که بتواند تمامی خلأهای موجود را پوشش داده و زمینه‌های لازم برای گذار به همگرایی را میان بازیگران منطقه فراهم آورد. الگوی تولیدی یادشده دربرگیرنده هر چهار ساحت بینشی (اعتقادی)، انگیزشی، ساختاری و محیطی کنشگری بازیگران بوده و با تمایز گذاری میان جهانِ شناخت‌های بازیگر با جهان انگیزه‌ها و ویژگی‌های شخصیتی ایشان –که از دیگر مؤلفه‌های روانی همچون احساسات، تجارب، عواطف و... نیز سرچشمه می‌گیرند- در تلاش است تا به‌موازات بررسی مؤلفه‌های محیطی و ساختاری، بر هر دو سرمنشأ «انسان-محورِ» تأثیرگذار در کنش‌های بازیگر انسانی پرتو بتاباند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The dialectical pattern of the transition to regional convergence in West Asia

نویسندگان [English]

  • rahman najafisayyar 1
  • Hadi Masoumi Zare 2
1 Assistant Professor of International Relations at Superme National Defense University
2 PhD in Regional Studies (Middle East and North Africa) Tehran University
چکیده [English]

More than two decades of successful experience of the European Union and its member states. In the face of the problems and challenges ahead and the increase of its power by accumulating power in a transnational institution, it has acted as an important catalyst and incentive to direct other countries and world powers in shaping the process of regional convergence. However, the question is what is the reason for the success of some regions in converging and the futility of the efforts of some other regions in this field? In particular, why do West Asian countries fail to benefit from regional convergence? The research hypothesis is that the success of convergence in West Asia depends on a four-dimensional model that can fill all the gaps and provide the necessary grounds for the transition to convergence among regional actors. The mentioned production model includes all four areas of vision (belief), motivation, structure and environment of actors' actions and by distinguishing between the world of actor's cognition and the world of his motivations and personality traits - which are other psychological components such as feelings, experiences, emotions and .. Also seeks to shed light on both "human-centered" sources influencing human actor's actions, in parallel with the study of environmental and structural components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional Convergence
  • West Asia
  • Insight Resources
  • Motivational Resources
  • Structural Resources
  • الف- منابع فارسی

    • حافظ نیا، محمدرضا (1400)؛ مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت.
    • دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1391)؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت، چاپ چهارم.
    • روشن، جلیل و سیدحسین سیف زاده (1382)؛ تعارضات ساختاری در منطقه خلیج‌فارس، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
    • سازمند، بهاره؛ جوکار، مهدی (1395)؛ مجموعه امنیتی منطقه‌ای، پویش‌ها و الگوهای روابط کشورهای حوزه خلیج فارس، فصلنامه ژئوپلیتیک ـ سال دوازدهم، شماره دوم، تابستان، صص 177-151.
    • صدرالدین الشیرازی، محمد بن ابراهیم (1375)؛ رسائل فلسفی صدرالمتألهین (رساله خلق الاعمال)، به اهتمام حامد ناجی اصفهانی، تهران: انتشارات حکمت.
    • طباطبایی، محمدحسین (1359)؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 3، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    • قوام، سیدعبدالعلی (1384)؛ روابط بین‌الملل؛ نظریه‌ها و رویکردها، تهران: سمت، چاپ اول.
    • مشیرزاده، حمیرا (1388)؛ تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سمت، چاپ چهارم.
    • معصومی زارع هادی، کوشکی، محمدصادق (1397)؛ جهان‌بینی جغرافیایی سلفیت جهادی و آینده ژئوپولیتیک غرب آسیا؛ با تاکید بر تحولات عراق و سوریه، فصلنامه علوم سیاسی (باقرالعلوم)، سال بیست و یکم زمستان، شماره ۸۴ ، صص 35 –

     

    ب- منابع لاتین:

    • Atkins, Stephen E. (2004); encyclopedia of modern worldwide extremists and extremist groups, Westport, Conn: Greenwood Press, ۲۰۰۴.
    • Bohner, Gerd & Michaela Wänke, (2002); Attitudes and attitude change, Hove, UK: Psychology Press; New York: Taylor & Francis.
    • Brauch, Hans Günter (2008); Globalization and environmental challenges: reconceptualizing security in the 21st century, Berlin; New York: Springer.
    • Capannelli, Giovanni & Masahiro Kawai, (2018); The political economy of Asian regionalism, New York: Springer Science and Business Media
    • Cohen, Saul Bernard (2003); Geopolitics of the world system, Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
    • Costantini, Irene, (2021); Sponsor-proxy dynamics between decentered multipolarity and non-state actors: evidence from the MENA region, Published online: 09 Jan 2022.
    • johnson, Chalmers (1968), revolutionary change, London, University of London.
    • Gerd Bohner & Michaela Wänke, (2019); Attitudes and attitude change, Hove, UK: Psychology Press; New York: Taylor & Francis.
    • Kamrava, Mehran (2018); Multipolarity and instability in the Middle East, sciencedirect, Volume 62, Issue 4, Pages 598-616.
    • Michelmann, Hans J & Panayotis Soldatos (1994) ; European integration : theories and approaches, Lanham, Md.: University Press of America.
    • Preusse, Heinz Gert (2004); The new American regionalism, Cheltenham, UK; Northhampton, MA, USA: Edward Elgar.
    • Rosenau, James N (1971); The scientific study of foreign policy, New York, Free Press.
    • Sears, David O & Leonie Huddy & Robert Jervis (2003); Oxford handbook of political psychology, New York: Oxford University Press.
    • Thomann, Eva (2022); Approaches to Qualitative Comparative Analysis and good practices: A systematic review, First published: 22 February.
    • Waltz, Kenneth N. (1979); Theory of international politics, Reading, Mass.: Addison-Wesley Pub. Co.
    • Wiener, Antje & Thomas Diez (2009); European Integration Theory, Oxford University press, Second edition.