تعیین نظام اولویت بندی ابعاد امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران

دبیریان, فردین; افتخاری, اصغر

تعیین نظام اولویت بندی ابعاد امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی مقطع دکتری ، دانشگاه عالی دفاع ملی

² هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه سلام

چکیده

امنیت ملی از مهمترین مؤلفه های مبنایی هر نظام سیاسی به‌شمار می‌رود، امنیت یکی از مباحث محوری در حوزۀ علم سیاست و حوزۀ سیاست‌گذاری در هر نظام سیاسی است که همواره از ابعاد مختلفی تهدید می‌شود و نخبگان سیاسی با تمرکز بر این ابعاد سعی دارند تا کشور را از معرض تهدیدات سخت و نرم پیشِ‌رو عبور دهند. با توجه به آنکه شکل و نوع تهدیدات با تغییر رفتار بازیگران متغییر می‌باشد لذا در هر دوره بطور‌حتم اولویت‌های ابعادی امنیت نیز تغییر خواهد نمود. هدف این پژوهش کوشش در جهت ارایه روشی برای اولویت‌بندی نظام ابعاد امنیت ملی در شرایط فعلی کشور در راستای کمک به نخبگان سیاسی و جلوگیری از غفلت ایشان در تمرکز و پرداختن آنها بر ابعاد مهم امنیت ملی می‌باشد که این مهم با استفاده از روش تصمیم‌گیری‌های چند معیاره بر اساس شاخص-های مشترک و نظر سنجی از بیست و چهار خبره فعال در قالب شش تیم چهار نفره(به منظور به تصویر کشیدن روش بُردا) در حوزه امنیت ملی صورت گرفته است. تغییر شیوه و رفتار بازیگران نظام بین‌المللی در بازه‌های زمانی مختلف، بی شک اولویت‌‌های ابعاد امنبت ملی کشورها را نیز دست‌خوش تغییراتی خواهد نمود و کشور ما نیز از این امر مستثنی نیست. بنابراین با توجه به اهمیت تعیین برخط اولویت‌بندی ابعاد امنیت ملی، پایش و انجام مستمر آن با روش مذکور، مشخص گردید در شرایط فعلی کشور، بعد اقتصادی امنیت در اولویت اول و ابعاد نظامی و سیاسی به ترتیب در اولویت‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

determining the system of national security dimensions in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

fardin dabirian ¹
asghar eftekhari ²

¹ Ph.D. student, entering 2019 at National Defense University -

² Imam Sadiq University

چکیده [English]

National security is one of the most important basic components of any political system Security is one of the social issues in the field of political science and policy-making in the system, which is foreign to every policy, and the political elite tries to guide the country through the hard and soft dangers ahead. given that the from of threats varies with the change in the behavior of the actors therefore, in each period, the priority of security dimensions will definitely change. the purpose of this study is to try for the system of prioritizing the dimensions of national security in the current situation of country for help political elites and prevent their neglect at focuses on important aspects of national security that is This is based on multi-criteria decision making common indicators and detailed surveys of twenty-four experts active in the form of six teams of four It has been done in the field of national security. Changing the way and behavior of international system actors in different time periods will undoubtedly change the priorities of the national security dimensions of the countries and our country is not exempt from this. Therefore, considering the importance of online prioritization of the dimensions of national security, its continuous monitoring and implementation with the aforementioned method, it was determined that in the current conditions of the country, the economic dimension of security is the first priority, and the military and political dimensions are the second and third priorities, respectively

کلیدواژه‌ها [English]

Dimensions of national security
prioritize
Multi-criteria decisions
Political elites

مراجع

فهرست منابع و مآخذ

الف. منابع فارسی
- بیانات فرماندهی معظم کل قوا ^{(مدظله العالی)} در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی، حسینیه‌ی امام خمینی ^{(رحمه‌الله)}در تاریخ:25/7/1397 قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=40725
- اخوان کاظمی، بهرام (1386) امنیت و ابعاد آن در قرآن- فصلنامه علمی فقه و اصول، دوره 39، شماره 1 - شماره پیاپی 75، 19-35 قابل دسترس در :
https://jfiqh.um.ac.ir/article_35515.html
- اخوان کاظمی، بهرام (1389) امنیت؛ ابعاد و سازوکارهای تامین آن در روایات- حکومت اسلامی سال پانزدهم، شماره 2 پیاپی (56) ، 39-61 قابل دسترس در:
http://ensani.ir/fa/article/ امنیت-ابعاد-و-سازوکارهای-تامین-آن-در-روایات
- اصغرپور، محمد جواد (1393) تصمیمگیری گروهی و نظریه بازیها با نگرش تحقیق در عملیات-تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- اصغرپور، محمدجواد (1396) تصمیمگیری و تحقیق در عملیات در مدیریت - تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- افتخاری، اصغر (1391) امنیت، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام.
- برزگر، شیرزاد؛ پورقلی، محسن؛ جمشیدی، اکبر؛ حبیبیان، علی اصغر؛ عالیقدر،عبدالمجید؛ قدرت آبادی، محمدحسن و نظرپور، مهدی )فروردین 1392( الگوی تدوین راهبرد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، دانشگاه عالی دفاع ملی، مطالعه گروهی.
- بوزان، باری؛ ویور، اُلی و دوویلد، پاپ (1399) مردم، دولتها و هراس. مترجم: پژوهشکده ‌مطالعات‌ راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- داداندیـش، پروین (1389) بررسـی انتقادی نظریهی مجموعـهی امنیتی منطقهای با اسـتفاده از محیط امنیتی منطقـهی قفقاز جنوبی، راهبردی.سال نوزدهم، شماره 56، 73-107. قابل دسترسی در:
http://ensani.ir/file/download/article/20120329103231-2075-29.pdf
- دهخدا، علیاکبر- (1377)- لغتنامه دهخدا- تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- رستمی، محمد (آذر 1401) طرح راهبرد پیشگیری و مقابله با تهدیدات فرانو بر امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
- سرایی, حسن (1388) مقدمه‌ای بر نمونه‌گیری در تحقیق‌. تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت‌).
- صالحنیا، علی و بختیاری، حسین (1397) اولویت بندی تهدیدات جمهوری اسلامی ایران با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) نشریه: مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی(مطالعات راهبردی جهانی شدن) دوره هشتم، شماره 37 ، 264-266 .قابل دسترسی در:
https://www.sid.ir/paper/229881/fa
- صالحنیا، علی (1395) بررسی نظری مفهوم امنیت ملی و ابعاد مختلف آن، همایش: کنگره پیشگامان پیشرفت، دوره دهم برگزاری، 3985-3987. قابل دسترسی در:
https://www.sid.ir/paper/866273/fa
- طاهری هشی، علی؛ دهقان، حبیب اله و نادری، علیرضا (1397) شناسایی و اولویتبندی نوع تهدیدات در صحنه جنگهای آینده با استفاده از رویکرد ترکیبی(AHP, TOPSIS)، آیندهپژوهی دفاعی، شماره 9، 143.
- عبداله خانی، علی (1390) نظریههای امنیت، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر تهران.
- کاویانیراد، مراد (1390) امنیت زیست محیطی از منظر ژئوپلیتیک، تحقیقات کاربردی علو ، سال بیستم، شماره 23، 85-106. قابل دسترسی در:
https://www.sid.ir/paper/102432/fa
- غلامی، علی (1391) از اخلاق حسنه تا امنیت اخلاقی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق علیهالسلام.
- فداکار، فضلاله (بیتا) تعیین اولویت برای عواملی که امنیت ملی کشور را بهخطر میاندازند، دفتر مطالعات و پژوهشهای استراتژیک دانشگاه عالی دفاع ملی.
- قربانپور، علی(1397) مفهوم امنیت ملی و نقش قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران در تأمین آن، اثر برگزیده جشنواره علامه جعفری (ره)، انجمن پژوهش های علوم اجتماعی ایران.
- قربانی ولی اله و ثقفی کامیار(1399) ارائه الگوی راهبردی معماری امنیت مطالعات فضای سایبر ج.ا.ایران، امنیت ملی، سال دهم، شماره 37، 126-85 . قابل دسترسی در:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/120737/85/text
- موحدی، محمد ابراهیم و عرف، جمال (1392) عوامل اجتماعی موثر بر احساس امنیت سیاسی نخبگان سیاسی کشور، مطالعات راهبردی. سال شانزدهم، شماره 1، 54-86. قابل دسترسی در:
http://ensani.ir/fa/article/ عوامل-اجتماعی-مؤثر-بر-احساس-امنیت-سیاسی-نخبگان-سیاسی-کشور
- نویدنیا، منیژه(1388) تحلیل رابطه شرایط اجتماعی و گفتمان امنیت، آشتیان: فصلنامه تخصصی جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان، سال پنجم، شماره دو، 32-31.قابل دسترس در:
امنیت ملی https://fa.wikipedia.org/wiki/
- هاشمیانفرد، زاهد (1390) امنیت در اسلام، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی
ب. منابع انگلیسی
- Baldwin, D. A. (2012). Power and International Relations, in Handbook of International Relations. Online Book.
- Cavetly Dunn, Myriam & Mauer, Victor (2010); The Routledge Handbook of Security,Studies, Routledge Handbooks.
- Forrest, s. (2004). Indigenous Identity As A Strategy For Cultural Security.Conference Paper Hnnorthern Research Forum Plenary On Security.
- Navidnia M. (2006) National, public and social security. security studies.; 2:35-58
- Nayyer, K. (2003). Globalization of information: Intellectual Property Law implications. First Monday: free journal on the internet. [online]. Available at:
http://www.firstmonday.dk/issues/issue7-1/nayyer/
- Nesadurai,Helen E S (2010), “Conceptualising Economic Security in an Era of Globalisation: What Does the East Asian Experience Reveal?”, CSGR Working Paper No. 157/05 February, Available at:
http: //wrap. warwick. ac. uk/1963/1/WRAP_Nesadurai_wp15705. Pdf
- Theohary, Catherine A. & Rollins, Johan (2009); “Cyber Security: Current Legislation,Executive Branch Initiative, and Options for Congress”, Congressional Research Service.
- Buzan, B , L Weaver, O. & Wilde, J. (1998). Decurity, A New Framework Foranalysis. London: Lynne Rienner.