مشروعیت حضور نظامی ایران در منطقه غرب آسیا و مبارزه با تروریسم افراط گرایانه مذهبی از منظر حقوق بین الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی،واحد سمنان،دانشگاه آزاد اسلامی،سمنان،ایران

2 دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی،،واحد سمنان،دانشگاه آزاد اسلامی،سمنان،ایران

3 استادیار حقوق جزا و جرم شناسی ،پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی(سمت)،تهران،ایران

چکیده

منطقه غرب آسیا، یکی از حساس‌ترین مناطق جغرافیایی جهان است. تحولات این منطقه، قطعاً بر وضعیت ایران به عنوان یکی از کشورهای حاضر در این منطقه، اثرگذار است. بر همین اساس، جمهوری اسلامی ایران، هم به لحاظ اعتقادی و ایدئولوژیک که دربردارنده تکلیف شرعی و هم بنا بر تکلیفی که قانون اساسی از باب قاعده نفی سبیل و نیز مبارزه با ظلم و مساعدت و تعاون به مظلوم بر عهده حاکمیت گذاشته است، به ویژه از زمان بروز بحران‌های سیاسی و امنیتی در دو کشور عراق و سوریه به سبب فعالیت‌های مخرب گروه‌های تروریستی، از جمله داعش سعی کرده است با هماهنگی و تجویز این دولت‌ها، ضمن حضور مستشاری نظامی در این دو کشور و نیز به طور کلی در منطقه غرب آسیا، با تروریسم مذهبی که گروه‌هایی چون داعش، مصداق بارز آن محسوب می‌شوند، مقابله و مبارزه نماید. حضور و مداخله نظامی ایران در منطقه به منظور مقابله با تروریسم افراط‌گرایانه مذهبی، از منظر حقوق بین‌الملل، چه ضرورتی دارد و چگونه می‌تواند مشروع محسوب شود؟ لذا در نوشتار حاضر، سعی شده است این مقوله، مورد بحث، بررسی و مطالعه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The legitimacy of Iran's military presence in the West Asian region and the fight against religious extremist terrorism from the perspective of international law

نویسندگان [English]

  • ali bahreyni 1
  • mohammad Rouhani moghaddam 2
  • mehdi khaghani 3
1 PhD student in criminal law and criminology, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran
2 Associate Professor of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran
3 Assistant Professor of Criminal Law and Criminology, Faculty of Research and Development of Human Sciences (Samet), Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
West Asia region is one of the most sensitive geographical regions of the world. The developments in this region definitely affect Iran's status as one of the countries present in this region. Based on this, the Islamic Republic of Iran, both in terms of belief and ideology, which includes the Shari'a duty, and also according to the duty that the constitution has assigned to the government in terms of the rule of negation of mustaches, as well as the fight against oppression and assistance and cooperation to the oppressed, especially from At the time of political and security crises in the two countries of Iraq and Syria due to the destructive activities of terrorist groups including ISIS, they have tried to coordinate and prescribe these governments, while also having a military advisor in these two countries and also in the region in general. West Asia, confront and fight with religious terrorism, which groups like ISIS are considered as a clear example. From the point of view of international law, what is the necessity of Iran's military presence and intervention in the region in order to deal with extremist religious terrorism and how can it be considered legitimate? Therefore, in this article, this category has been tried to be discussed, examined and studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Terrorism
  • religious extremism
  • the Middle East region
  • Iran's military presence
  • International Law
  • فهرست منابع و مآخذ

     

    الف. منابع فارسی

    • ابراهیمی سروعلیا، عاطفه (1401)، نقش قاعده نفی سبیل در سیاستگذاری خارجی جمهوری اسلامی و روابط بین‌الملل، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، دوره پنجم، شماره 12، 3531-3518.
    • آقامهدوی، اصغر و اکبری، محمود (1391)، رابطه قاعده نفی سبیل با استراتژی مطرح در سیاست خارجی (با تکیه بر آیه نفی سبیل)، مجله دانش حقوق عمومی، سال اول، شماره 1، 66-47.
    • ایزدی، پیروز (1393)، جهادیون افراطی و امنیت اروپا، مجله روابط خارجی، سال ششم، شماره 4، 185-157.
    • بارانی، محمد (1392)، مبانی تعهدات بین‏المللی دولت‏ها در پیشگیری از جرائم جهانی‌‌شده، مجله حقوقی بین‏المللی، دوره سی‌ام، شماره 48، 128-101.
    • بازرگان، ابوالفضل و پوراحمدی میبدی، حسین‌ (1397)، ابعاد سیاسی و امنیتی حمایت از سوریه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مجله رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، دوره نهم، شماره 3، 113-84.
    • جعفری هرندی، محمد (1384)، قاعده نفی سبیل و کاربرد آن در روابط بین‌الملل، مجله پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره 2، 75-65.
    • جلالی، محمدرضا؛ میرخلیلی، سیدمحمود؛ حیدری، عباسعلی؛ شیدائیان، مهدی و پیرانی، ذبیح (1396)، مطالعه جرم‌شناختی تروریسم دینی از منظر اخلاق شیعی، مجله پژوهش‌های اخلاقی، سال هفتم، شماره 4، 70-53.
    • حسینی ترکستانی، امیرحسین (1389)، قاعده نفی سبیل، اصل حاکم بر سیاست خارجی، مجله کوثر معارف، سال ششم، شماره 13، 231-211.
    • حیدری، لیلا و مطلبی، مسعود (1395)، گروه اسلامی داعش؛ بازیگری با مبانی فکری پیشامدرن و ابزارهای عمل فرامدرن، مجله سپهر سیاست، دوره سوم، شماره 10، 93-69.
    • دلخوش، علیرضا (1396)، مقابله با جنایات و جرائم بین‌المللی: تعهد دولت‌ها به همکاری، تهران، انتشارات شهر دانش.
    • دهنوی، وحید؛ تقی‌زاده انصاری، مصطفی و رحیمی، فتح‌اله (1400)، تحلیل ابعاد حقوقی ـ امنیتی عملکرد جمهوری اسلامی ایران در بحران سوریه، مجله آفاق امنیت، دوره چهاردهم، شماره 52، 183-159.
    • رسولی، مجید؛ اسلامی، محسن و مرتضایی، نرگس (1402)، تبیین وزن ژئوپولتیک ایران در معادلات امنیتی منطقه جنوب غرب آسیا در دوران گذار، فصلنامه امنیت ملی، دوره سیزدهم، شماره 48، 34-9.
    • رضایی، علیرضا و حشمتی، امیر (1395)، نئوتروریسم یا تأکید بر تروریسم مذهبی، فصلنامه حبل‌المتین، سال پنجم، شماره 14، 68-46.
    • رضایی، مجید و هاشمی، سیدمحمدعلی (1391)، بازخوانی قاعده نفی سبیل با رویکردی بر اندیشه‌های امام خمینی (ره)، پژوهشنامه متین، دوره چهاردهم، شماره 57، 86-61.
    • رهامی، محسن و علی‌نژاد، آذر (1390)، ریشه‌های ایدئولوژیک تروریسم، فصلنامه سیاست، دوره چهل‌ویکم، شماره 3، 151-131.
    • زارعی، بهادر؛ زینی‌وند، علی و محمدی، کیمیا (1393)، قاعده نفی سبیل در اندیشه اسلامی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مجله مطالعات انقلاب اسلامی، سال یازدهم، شماره 36، 182-167.
    • سادات، سیداحمد (1394)، روابط جمهوری اسلامی ایران با جنبش‌های مقاومت اسلامی فلسطین، مجله مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال چهارم، شماره 16، 106-77.
    • سیمبر، رضا و قاسمیان، روح‌اله (1393)، مؤلفه‌های اساسی محیط امنیتی ایران و سوریه، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، دوره سوم، شماره 9، 178-143.
    • شهریاری، محمدعلی؛ شفیعی، اسماعیل و واعظ، نفیسه (1395)، تحلیل سیاست خارجی ج.ا.ایران و عربستان سعودی در سوریه (در چارچوب نظریه بازی‌ها)، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره پنجم، شماره 4، 128-99.
    • صفایی، شهرام و جلالی، محمود (1401)، جایگاه قاعده نفی سبیل از منظر قانون اساسی و روابط بین‌الملل ایران، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره پنجاه‌ودوم، شماره 2، تابستان، 983-965.
    • ضیایی، سیدیاسر و یدائی‌امناب، محسن (1395)، مداخله نظامی خارجی در مخاصمات مسلحانه غیر بین‌المللی از منظر حقوق بین‌الملل: بررسی وضعیت عراق، سوریه، یمن و بحرین، فصلنامه آفاق امنیت، سال هشتم، شماره 32، 151-123.
    • علی‌محمدی، شیوا (1396)، بررسی مشروعیت حضور نظامی ایران در مخاصمه مسلحانه سوریه در پرتو اصول حقوق بین‌الملل، مجله مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال هجدهم، شماره 2، 189-161.
    • غلامعلی‌پور، علی و ایلخانی‌پور، علی (1396)، تبعات سیاسی و امنیتی نظریه مسئولیت حمایت در کشور سوریه، مجله جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هشتم، شماره چهارم، 150-131.
    • فرزین زاد، رویا؛ فروزان، یونس و عالیشاهی، علیرضا (1399)، کاربست پارادایم بازدارندگی منطقه‌ای در سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در قبال تهدیدات نظامی ایالات متحده، فصلنامه امنیت ملی، دوره 10، شماره 35، 264-231.
    • قزوینی نظم‌آبادی، محمد (1397)، واکاوی علل حضور مستشاری ایران در سوریه و عراق، نشریه آفاق علوم انسانی، سال دوم، شماره 17، 33-42.
    • قلی‌پور شهرکی، علیرضا و حشمتی‌نژاد، حجت (1398)، حضور نیروهای مسلح ایران در عراق و سوریه از منظر حقوق بین‌الملل، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
    • کرم‌زاده، سیامک (1396)، تحلیل حقوقی اقدامات نظامی دولت جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تروریسم در سوریه و عراق، فصلنامه راهبرد دفاعی، دوره پانزدهم، شماره 2، 69-37.
    • کریمی، سوده (1396)، بررسی ابعاد حقوقی، سیاسی و اعتقادی حضور ایران در سوریه، دوفصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال ششم، شماره 11، 104-78.
    • گرجی ازندریانی، علی‌اکبر و سجادی، سیدسعید (1397)، قابلیت استنادپذیری مقدمه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نشریه حقوق اساسی، دوره پانزدهم، شماره 29، 88-65.
    • متقی، ابراهیم و سعیدی، ابراهیم (1394)، بررسی سیاست خارجی ایران در قبال بحران سوریه، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، سال ششم، شماره 24، 31-1.
    • مرادی، جهانبخش (1398)، بررسی علل حضور مستشاری جمهوری اسلامی ایران در سوریه، مجله مطالعات بین‌المللی، دوره شانزدهم، شماره 3، 21-1.
    • مزینانی، احمد (1393)، مرجع‌شناسی امنیت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجله پژوهش‌های حفاظتی ـ امنیتی، دوره سوم، شماره 10، 144-123.
    • مطلبی، مسعود؛ آرایش، حسن و رحیمی عماد، سیدرضا (1395)، تروریسم از منظر بنیادگرایان اسلامی رادیکال و فقه سیاسی شیعه با نگاهی به عملیات‌های استشهادی، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره چهارم، 146-119.
    • منتهایی، عباس (1389)، نفی سبیل؛ قاعده اساسی در نظام حقوق اسلامی، مجله کانون وکلای دادگستری مرکز، سال پنجاه‌ودوم، شماره 108، 112-90.

     

    ب. منابع انگلیسی

     

    • Cronin, Kurth (2008), Behind the Curve: Globalization and International Terrorism, Readings in International Relation. New York, Longman.
    • Duyvesteyn, Isabelle (2007), How new is the new Terrorism?. Studies in Conflict and Terrorism, Vol.27, No.5, 439-454.
    • Rapaport, David C (2016), The Four Waves of Modern Terrorism. In A.K. Cronin and J.M. Ludes (eds.). Attacking Terrorism: Elements of a Grand Strategy, Washington, Georgetown University Press.