شناسایی ابعاد و مولفه‌های امنیت با بهره‌گیری از قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری خط‌مشی‌گذاری عمومی، دانشکده مدیریت و برنامه‌ریزی راهبردی، دانشگاه جامع امام حسین ع، تهران، ایران

2 دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه جامع امام حسین ع. تهران

3 استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه جامع امام حسین ع. تهران

چکیده

امنیت، از مهم‌ترین نیازهای هر جامعه و اولین اهداف تشکیل دولت‌ها و حکومت‌هاست؛ در ادبیات علمی، مفهوم «امنیت ملی» در ابعاد مختلفی مانند اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و غیره تعریف شده است. این نوع دسته‌بندی، با مشکلاتی از قبیل همپوشانی موضوعات و بخشی‌نگری روبرو است. به همین دلیل، پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های مفهوم عام «امنیت» و ارائه افرازی جدید از این مفهوم، به مطالعه و بررسی قرآن کریم و تفسیر المیزان پرداخته است. در این راستا، 426 آیه مرتبط با ابعاد امنیت، با روش تدبّر در قرآن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. یافته‌های تحقیق حاضر نشان می‌دهد که ابعاد اصلی امنیت عباتند از: 1. امنیت از حیث تهدیدهای ناظر به فرد: شامل مؤلفه‌های آسایش جسم مثل «خوراک» و «پوشش»، و آرامش روان مثل «عدم خداباوری» و «سستی و ناراحتی نسبت به دشمن»؛ 2. امنیت از حیث روابط بین مردم در یک اجتماع: شامل مؤلفه‌های مرتبط با تعاملات اقتصادی مانند «ربا» و «کم‌فروشی»، و مؤلفه‌های مرتبط با تعاملات غیراقتصادی مانند «دروغ» و «تفرقه»؛ 3. امنیت از حیث روابط بین مردم و حاکمیت: شامل مؤلفه‌های «عدم وجود رهبر»، «ظلم حاکم ظالم»، و «عدم تکریم و پیروی از حاکم عادل»؛ 4. امنیت از حیث روابط بین جبهه ایمان و جبهه‌های کفر: شامل مؤلفه‌های سخت مانند «هدف از قتال» و «شرایط و لوازم قتال»، و مؤلفه‌های نرم مانند «منع از راه خدا» و «تحریف دین»؛ 5. امنیت از حیث رابطه با محیط زیست: شامل مؤلفه‌های «آب و هوا»، «آب»، «روییدنی‌ها»، «جانوران» و «بلاهای طبیعی».

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Identifying the dimensions and components of security using the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • alireza aliakbari renani 1
  • rouhollah tavallaee 2
  • abolfazl mohammadi 2
  • seyedabed rezaie 3
1 researcher of management faculty. imam hossein university. tehran
2 Associate Professor of management faculty. imam hossein university. tehran
3 assistant Professor of management faculty. imam hossein university. tehran
چکیده [English]

Security is one of the most important needs of every society and the first goals of forming governments. In scientific literature, the concept of "national security" has been defined in various dimensions such as economic, political, cultural, etc. This type of classification faces problems such as overlapping topics and partiality. For this reason, the current research has studied and investigated the Holy Quran and Tafsir al-Mizan with the aim of identifying the dimensions and components of the general concept of "security" and providing a new definition of this concept. In this regard, 426 verses related to the aspects of security have been analyzed in the Qur'an with the method of deliberation. The findings of the present research show that the main dimensions of security are: 1. Security in terms of threats to the individual; 2. Security in terms of relationships between people in a community; 3. Security in terms of relations between the people and the government 4. Security in terms of relations between the front of faith and the fronts of disbelief; 5. Security in terms of the relationship with the environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security
  • national security
  • dimensions of security
  • Holy Quran

مراجع

  • قرآن کریم. (1389). ترجمه ناصر مکارم شیرازی. مشهد. انتشارات آستان قدس رضوی.
  • اخوان کاظمی، بهرام (1386). امنیت و ابعاد آن در قرآن. نشریه الهیات و معارف اسلامی (مطالعات اسلامی). شماره 75. 11-38. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1198982 
  • اسلامی، علیرضا. (1385). امنیت در قرآن. فصلنامه علوم سیاسی. دوره 9، شماره 1. 59-80.

   https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/269210

  • امامی، سیدمجتبی و جوادی، مجتبی. (1400). واکاوی مفهوم حکمرانی در پرتو کلمه «اطاعت» در قرآن کریم، امنیت ملّی، سال یازدهم، شماره 42، 43-74.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1851187

  • باهوش فاردقی، محمود. (1396). بررسی مفهوم یا استعاره‌ی امنیت ملّی در نظریه‌ی سازه‌انگاری. سیاست(دانشگاه تربیت مدرس)، سال چهارم، شماره 14،101-112.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1239302

  • بصیری، محمدعلی و افشاری، عبدالحمن.(1400). پیوست فرهنگی و نقش آن در توسعه امنیت ملّی، مطالعات حقوق شهروندی، سال پنجم، شماره 20، 889-913.
  • ترابی، اویس و علی اکبری‌رنانی، علیرضا. (1400). ارزیابی خالص: الگویی در حوزه ارزیابی‌های دفاعی- امنیتی، فصلنامه مدیریت و پژوهش های دفاعی، سال بیستم، شماره 91، 7-29.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1823761

  • جهانی، محمد. (1392). تأثیر اقلیت گرایی مذهبی بر امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر نقش سلفیت). آفاق امنیت، سال ششم، شماره 20،5-44.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1086731

  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1374). مفردات الفاظ القرآن. دمشق: دارالقلم.
  • ربیعی، علی. (1382). امنیت ملّی، مفهومی در حال تکوین، اطلاعات سیاسی - اقتصادی،سال هجدهم، شماره 197-198، 124-143. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/95935
  • روشندل، جلیل. (1399). امنیت ملّی و نظام بین المللی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). چاپ دوازدهم (چاپ اول: 1374).
  • زندی، محمدرضا و سیاه‌بالایی، بهرام (1399). نقش فضای مجازی در تهدید علیه امنیت ملّی، پژوهش‌های کاربردی در علوم انسانی و علوم اسلامی، دوره چهارم، 211-222.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1796502

  • سهرابی، حیدر. (1397). مؤلفه های امنیت پایدار از منظر قرآن کریم. پژوهش نامه نظم و امنیت انتظامی، سال یازدهم، شماره اول (پیاپی چهل و یکم). 1-26.

https://www.sid.ir/paper/380284/fa

  • صادقی‌جقه، سعید. (1400). سیاست ‏زدگی و حکمرانی امنیت ملّی؛ روندها، الگوها و پیامدها. مطالعات راهبردی، سال بیست و چهارم، شماره 91، 65-118.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1791003

  • صدرانیا، حسن(1399). ارزیابی نقش شورای امنیت کشور در ساختار حکمرانی امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران، مطالعات راهبردی، سال بیست و سوم، شماره 90، 111-145.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1763154

  • امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران، مطالعات راهبردی، سال بیست و سوم، شماره 90، 111-145.
  • طباطبایی، محمدحسین. (1374). تفسیر المیزان. ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی. قم. انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • علویان، مرتضی و محمدی‌راد، مهدی. (1399). بررسی ابعاد امنیت ملّی در الگوی نظری عقلانیت اسلامی، سیاست متعالیه، سال هشتم، شماره 29، 148-166.
  • غرایاق زندی، داوود. (1389). مفهوم امنیت ایمانی در قرآن کریم. مطالعات راهبردی. دوره 14، شماره4 . 5-34.                           https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/847746
  • غرایاق زندی، داوود. (1392). نسبت عدالت اجتماعی و امنیت ملّی: چارچوب نظری. مطالعات راهبردی، شماره 61، 7-32.         https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1032072
  • کاویانی، محمدهادی. (1398). امنیت ملّی در قرآن کریم. مدیریت سرمایة اجتماعی. دورة 6، شمارة 3. 393- 373. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1521243
  • کریمی قهرودی، محمدرضا؛ معین آزاد، شیما و کریمی قهرودی ابراهیم. (1402). گونه شناسی مفهوم و عناصر اصلی فضای سایبر در اسناد راهبردی امنیت سایبری ملی کشورهای منتخب. فصلنامه امنیت ملی. سال سیزدهم. شماره 47. 9-36. https://ns.sndu.ac.ir/article_2465.html
  • کلانتری، فتح‌اله. (1399). گونه‌شناسی تهدیدهای هیبریدی و کاربست آن در سطوح امنیت جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه امنیت ملی. سال دهم. شماره 38. 255-292.

https://ns.sndu.ac.ir/article_1263.html

  • کوشکی، محمدصادق و افشاری بدرلو، تورج و بروایه، احمد. (1400). تقابل روسیه با آمریکا در منطقۀ غرب آسیا و شمال آفریقا برپایۀ آیین جنگ هیبریدی گراسیمف (مطالعه موردی: سوریه و لیبی)، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره چهاردهم، شماره 21، 53-73.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1806736

  • لطیفی، میثم. (1390). روش شناسی راهبردهای تدبر در قرآن کریم، استقرایی از پژوهش‌های میان‌رشته‌ای مدیریت اسلامی در دهه اخیر. اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، دوره پنجم، شماره 2، 25-55.                                                   https://smt.isu.ac.ir/article_160.html
  • لکزایی، صدیقه. (1389). بررسی مناسبات ایمان و امنیت در قرآن با تکیه بر نظریه ادارکات اعتباری علامه طباطبایی. فصلنامه علمی پژوهشی علوم اسلامی. سال پنجم، شماره 19. 85-104.
  • محمداف، آ.اچ و اشرافی، مرتضی و حافظی‌صفت، محمد. (1400). تاثیر جهانی‌شدن بر روی مظاهر و جنبه‌های نظری و مفهومی امنیت ملّی حکومت‌ها در قرن 21، پژوهش نامه تاریخ، سیاست و رسانه، سال چهارم، شماره 16، 57-80.    https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1846573
  • ملکشاهی، مجتبی و حسنی‌فر، عبدالرحمن و کشیشیان سیرکی، گارینه. (1400). وضعیت حکمرانی خوب و امنیت ملّی در جمهوری اسلامی ایران (1390-1397)، جامعه شناسی سیاسی ایران، سال چهارم، شماره 16، 370-388.       https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1857745
  • منصوری، بهمن. (1385). امنیت و ابعاد آن در قرآن کریم. فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی. شماره 29. 7-31.                               https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/273166
  • نادری، محمد؛ گودرزی، مهناز و امام‌جمعه‌زاده، سیدجواد. (1402). تاثیرات سدسازی ترکیه بر امنیت ملی ایران. فصلنامه امنیت ملی. سال سیزدهم. شماره 50. 155-184.

https://ns.sndu.ac.ir/article_2802.html

  • نظم‌فر، حسین و علوی، سعیده و عشقی چهاربرج، علی. (1397). ارزیابی امنیت در فضاهای عمومی شهری (نمونه موردی: پارک‌های شهر تهران)، برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره بیست و دوم، شماره 2، 133-165.                            https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1412469
  • یگانگی، سیدکامران و عبایی، پریسا. (1399). ارائه مدل مفهومی و سیستماتیک از امنیت ملّی، پژوهشنامه مدیریت و مهندسی صنایع، سال دوم، شماره 3، 47-57.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1692513

  • یوسفی جویباری، محمد و صیدی محمدی، یاسر و فتاحی، علیرضا. (1391). نابرابری های قومی و امنیت ملّی، مطالعات جامعه شناسی، سال چهارم، شماره 15، 121-138.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1128215

امنیت ملی
دوره 15، شماره 55
خرداد 1404
صفحه 9-38

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 دی 1402
  • تاریخ بازنگری: 23 فروردین 1404
  • تاریخ پذیرش: 24 شهریور 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار