الگوی امنیت اقتصادی از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

سبحانی, حسن; میرمحمدی, سید محمد; نیلی احمد آبادی, مقداد

الگوی امنیت اقتصادی از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد گروه علوم اقتصادی دانشگاه تهران

² عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور تهران

³ دانشجوی مقطع دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

دستیابی به امنیت اقتصادی، هدف اولیه نظامهای اقتصادی و بهتبع آن، نظامهای سیاسی است. مهمترین سندی که میتوان براساس آن نوع نگرش نظامهای سیاسی به تأمین امنیت اقتصادی را مطالعه کرد، قانون اساسی است. هدف پژوهش حاضر بررسی ارائه الگویی نظاممند و منسجم از مقولۀ امنیت اقتصادی از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران میباشد. قانون اساسی مجموعه بایسته‌ها، نواهی، توصیه‌ها، چارچوب‌ها، ساختارها، جهت‌گیری‌ها و سایر مواردی است که ذیل مفهوم مرکب امنیت اقتصادی از اصول مصرح قانون اساسی قابل برداشت است. متن حاضر با بهرهگیری از روش تحلیل محتوا به تحلیل اصول قانون اساسی پرداخته و تبیین الگوی نظری مقاله را بررسی مینماید. در نهایت سه مقوله اصلی دکترین، اصول اهدافساز و اصول ساختاربخش استخراج گردید. یافتههای تحقیق نشان میدهد قانون اساسی امنیت اقتصادی را یک مفهوم ممزوج، مرکب، مدرج و چندلایه میبیند که هم از زوایه تأثیرگذاری نظام امنیتی بر اقتصاد و هم از زاویه اثرگذاری نظام اقتصادی بر مؤلفههای امنیت ملی قابل بررسی است. بنابراین امنیت اقتصادی با محوریت تنظیم عادلانه فعالیتهای اقتصادی دو لایه عمده دارد: تأمین تابآوری، اقتدار و استقلال اقتصادی در خارج و رضایت اجتماعی و رفاه عمومی در داخل.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The model of economic security from the perspective of the Constitution of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

Hasan Sobhani ¹
Seyed Mohammad Mirmohammadi ²
meghdad nili ahmadabadi ³

¹ Professor at Tehran University

² Faculty Member at Payame Noor University, Tehran, Iran

³ phd student

چکیده [English]

Achieving economic security is the primary goal of all economic systems and, accordingly, political systems. The most important document that can be used to study the attitude of political systems to economic security is the constitution. The aim of the current research is to present a systematic and coherent model of economic security from the perspective of the Constitution of the Islamic Republic of Iran. The constitution is a collection of requirements, areas, recommendations, frameworks, structures, orientations and other things that can be understood under the complex concept of economic security from the explicit principles of the constitution. The present text analyzed the principles of the constitution by using the theorizing method of content analysis and examined the explanation of the theoretical model of the article. Finally, the three main categories of doctrine, goal-making principles and structuring principles were extracted. The findings of the research show that the constitution sees economic security as a mixed, mixed, graded and multi-layered concept that can be examined both from the angle of the impact of the security system on the economy and from the angle of the effect of the economic system on the components of national security. Therefore, economic security centered on the fair regulation of economic activities has two main layers: providing resilience, authority and economic independence abroad and social satisfaction and public welfare inside.

کلیدواژه‌ها [English]

Constitution
economic security
justice
resilience
social satisfaction

مراجع

فهرست منابع و مآخذ

الف. منابع فارسی
- استراس، آنسلم (1393). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویهها و شیوهها، ترجمه بیوک محمدی. تهران: انتشارات سمت.
- اسماعیلنیا، علیاصغر و وصفیاسفستانی، شهرام (1395). تأثیر امنیت بر رشد اقتصادی در ایران و برخی کشورهای منتخب. فصلنامه پژوهشنامه انتقادی، سال شانزدهم، شماره 61، 154-127.
https://joer.atu.ac.ir/article_5291.html
- برینتون، کرین (1400). کالبدشکافی چهار انقلاب. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: تمدن عملی.
- بوزان، باری (1392). چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت؛ ترجمه علیرضا طیب. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- خلیلیان اشکذری، محمدجمال و دوستی، محمدحسین (1397). ثبات و امنیت اقتصادی؛ پرتویی از اقتصاد مقاومتی. نشریه معرفت، شماره 253، 123-111.
https://ensani.ir/file/download/article/1566626706-9723-253-10.pdf
- خلیلی شورینی، سیاوش (1389). روشهای پژوهش آمیخته. تهران: انتشارات یادواره کتاب.
- رشیدی، مصطفی؛ ردادی، علی و مقدمفر، سعیدرضا (1394). طراحی الگوی سنجش امنیت اقتصادی کشور. نشریه مطالعات راهبردی، شماره 68، 89-65.
https://www.sid.ir/paper/523358/fa
- شوریده بخت، زینب (1389). بررسی عقلانیت در اقتصاد اسلامی و تأثیر آن بر امنیت اقتصادی. مشهد، دانشگاه فردوسی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی.
- عزیزی، محسن و فاطمی، سیدمهدی (1401). جایگاه امنیت اقتصادی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. سپهر سیاست، شماره 32، 31-8..
https://sanad.iau.ir/journal/se/Article/690540?jid=690540
- عامری، محمدعلی؛ ذوالفقاری، حسین و پورمنافی، ابوالفضل (1402). الزامات مؤثر تأمین امنیت اقتصادی بر بستر تولید دانشبنیان. فصلنامه امنیت ملی، دوره 13، شماره 47، 156-127.
https://ns.sndu.ac.ir/article_2471.html
- کدخدایی، مصطفی و عسکریحصن، شهرام (1398). دکترین امنیتی ج. ا. ایران با تأکید بر بازدارندگی فعال و حفظ ضربه دوم. پژوهش ملل آبان، شماره 47، 72-47.
https://rnmagz.com/article/145/RNmagz-47-3
- ماندل، رابرت (1387). چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی. تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی (1397). سنجش امنیت سرمایهگذاری در ایران؛ چارچوب مفهومی، روش، شاخص و نماگرها. شماره مسلسل 15852، معاونت پژوهشهای اقتصادی.
- ملکوتیان، مصطفی (1395). پدیده انقلاب. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
منابع الکترونیک
- نرمافزار «مشروح مذاکرات قانون اساسی و بازنگری» (1389). «مشروح مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی در سال 1358 و مجلس بازنگری قانون اساسی در سال 1368». تهران: کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.