ارائه مدل مفهومی همکاری‌های بین‌المللی با رویکرد تقویت دفاع سایبری کشور (بر اساس نظریه‌پردازی داده‎بنیاد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری مدیریت راهبردی امنیت فضای سایبر، دانشکده امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی،‌تهران، ایران

2 عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی، دکتری مهندسی کامپیوتر(نرم افزار)، دانشگاه جامع امام حسین(ع)،‌تهران، ایران

چکیده

< p>وابستگی روزافزون زیرساخت‌های حیاتی کشور به فضای سایبری (مجازی)، زمینه‌ساز افزایش آسیب‌پذیری ناخواسته کشور در برابر حملات و تهدیدهای سایبری شده است و با مروری بر تهدیدات دفاعی و امنیتی مهم کشور در سال 1397 و پس ‌از آن، تهدید مثلث آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی قابل ‌توجه بوده و می‌تواند در فضای سایبر نیز به‌صورت حملات سایبری بروز نماید؛ لذا تقویت دفاع سایبری کشور اجتناب‌ناپذیر خواهد بود و بهره‌گیری از همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند نقش مؤثری در این مهم داشته باشد (به دلیل ماهیت فراملی فضای سایبر). پژوهش حاضر، با هدف ارائه مدل مفهومی همکاری‌های بین‌المللی با رویکرد تقویت دفاع سایبری کشور، ضمن جستجو و شناسایی عوامل اثرگذار در دفاع سایبری کشور، دیدگاه‌های مختلف را در خصوص همکاری بین‌المللی مورد بررسی قرار داده است و با تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی حاصل، به روش نظریه‌پردازی داده‎‌بنیاد (گراندد تئوری) در نرم‌افزار مکس کیودا[1]، ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های قابل ‌توجه را احصاء نموده و ضمن ارزیابی تأثیر آن‌ها بر دفاع سایبری کشور و تجمیع یافته‌ها، مدل مفهومی مورد نظر را ارائه می‌نماید. نتایج نشان می‌دهد که همکاری بین‌المللی می‌تواند در سه بُعد قابلیت بازدارندگی (ثبات نظر، اعتبار، قابلیت و ارتباط)، قابلیت پدافند (پدافند غیرعامل و پدافند عامل) و قابلیت برگشت‌پذیری (مقاومت، قابلیت اطمینان، افزونگی و پاسخ و بازیابی)، در تقویت دفاع سایبری کشور نقش داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Presenting a Conceptual Model of International Cooperation with the Approach to Enhance Cyber Defense)Based on the Grounded Theory(

نویسندگان [English]

  • mehrab ramak 1
  • ali mohammadi 2
1 پژوهشگر
2 x
چکیده [English]

< p >The growing dependence of the country''s vital infrastructure on cyber space (virtual) has led to an increase in unwanted vulnerability of the country to attacks and cyber threats. And with the review of the country''s major defensive and security threats in 1397 and after that, the threats of the US triangle, the Zionist regime and Saudi Arabia, which can be cyberattacked as cyberattacks, will inevitably strengthen the cyber defense of the country. And the use of international cooperation could play an important part in this (due to the transnational nature of cyberspace). The purpose of this study, with the aim of presenting a conceptual model of international cooperation with the approach of strengthening cybersecurity in the country, while looking for and identifying effective factors in cyber defense of the country, has examined different perspectives on international cooperation and analyzes the obtained qualitative data by by grounded theory in MaxQDA software, measures dimensions, components and indicators, and evaluates their impact on cyber defense of the country and aggregation of the findings, provides a conceptual model. The results show that international cooperation can address the three dimensions of deterrence (consistency, reliability, capability and communication), capabilities (inactive defense and agent defense), and reversibility (resilience, reliability, redundancy and response, and recovery), To strengthen cyber defense of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptual Model
  • International Collaboration
  • Cyber Defense
  • Grounded Theory
  • قرآن کریم
  • کتب و بیانات حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه)
  • کتب و بیانات حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)
  • ‏‫اخبار رسمی (۱۳۹۷)، ترندمیکرو پیش‎بینی آینده تهدیدات سایبری در سال 2019 را منتشر کرد [اخبار رسمی]. از ‪https://news.akhbarrasmi.com/news/13971022339626094/ترندمیکرو-پیش‌بینی آینده تهدیدات سایبری در سال 2019 را منتشر کرد ‎.
  • ‏‫اسکندری، حمید (۱۳۹۳)، دانستنی‌های پدافند غیرعامل: دوره عمومی مدیران و کارکنان دستگاه‌های اجرایی، بوستان حمید.
  • ‏‫اسماعیلی، محسن و بالایی، حمید (۱۳۹۲)، «الگوی راهبردی تأمین امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش‎های راهبردی سیاست، جلد 2، شماره 5.
  • ‏‫ام. والت، استفان و مهدویان، حسن (۱۳۸۵)، روابط بین‌الملل: یک جهان،‌ چندین تئوری [تخصصی]. از ‪http://www.bashgah.net/fa/content/show/20215‎.
  • ‏‫انتخاب (۱۳۹۷)، شطرنج سایبری سال 2019 آغاز شد / پیش‌بینی کیش‌ومات‌های دنیای مجازی [آی تی و فناوری]. از ‪https://www.entekhab.ir/fa/news/450142/شطرنج سایبری سال 2019 آغاز شد پیش‌بینی کیش‌ومات‌های دنیای مجازی‎.
  • ‏‫ایمانی، هادی (۱۳۹۰)، جنگ‌های سایبری و مشکل یافتن منشأ آن‌ها- مطالعه موردی استاکس نت، مقاله ارائه‎شده در نخستین همایش ملی دفاع سایبری، نخستین همایش ملی دفاع سایبری.
  • ‏‫تقی‏پور، رضا و اسماعیلی، علی (۱۳۹۷)، «طراحی مدل مفهومی الگوی دفاع سایبری جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه امنیت ملی، 30.
  • ‏‫‏‫تقی‏پور، رضا؛ کارگری، مهرداد؛ لطیفی، میثم؛ فرجی‎پور، محمدرضا؛ محمدی، علی؛ صنیعی، محمدحسین؛ … و یزدانی، سعید (۱۳۹۷)، طراحی نظام دفاع سایبری کشور و تدوین الزامات تحقق آن (پایان‌نامه دکتری)، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران.
  • ‏‫جلالی فراهانی، امیرحسین (۱۳۹۰)، بایسته‌های حقوق دفاع مشروع سایبری، مقاله ارائه‎شده در نخستین همایش دفاع سایبری، نخستین همایش دفاع سایبری.
  • ‏‫جمالی، حسین (۱۳۸۲)، تاریخ و اصول روابط بین‌الملل (ج 1)، قم - ایران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمایندگی ولی‌فقیه، مرکز تحقیقات اسلامی.
  • ‏‫حاجیلو، حسین‌علی (۱۳۸۳)، «معرفی روش‌های تحلیل داده‌های کیفی با تأکید بر روش تحلیل محتوا»، مدیریت فردا، 2، شماره‌های 8-7.
  • ‏‫حافظ‌نیا، محمدرضا (۱۳۹۰)، «مفهوم‌سازی ژئوپلیتیک اینترنت و فضای مجازی»، ژئوپلیتیک، شماره 21.
  • ‏‫خاک‌پور، مرتضی (۱۳۹۷)، بزرگ‌ترین خطرات سایبری برای تجارت‌ها در سال 2019 [سایبربان]. از ‪https://www.cyberbannews.com/بزرگ‌ترین خطرات سایبری برای تجارت‌ها در سال 2019‎.
  • ‏‫دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۷)، لغت‌نامه دهخدا (ج 14)، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  • ‏‫دویچ، کارل (۱۳۷۵)، نظریه‌های روابط بین‌الملل، ترجمه‌ وحید بزرگی، ج دوم، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
  • ‏‫ربیعی، علی (۱۳۹۳)، «امنیت ملی، مفهومی در حال تکوین»، اطلاعات سیاسی اقتصاد، شماره‌های 198-197.
  • ‏‫روشندل، جلیل (۱۳۹۴)، امنیت ملی و نظام بین‌المللی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  • ‏‫زمانی، سید قاسم و پیری، حیدر (۱۳۹۱)، «کارکرد منافع ملی حیاتی در حوزه‌های انسانی حقوق بین‌الملل: حقوق بشردوستانه»، حقوقی دادگستری، شماره 79.
  • ‏‫طیب، علیرضا (۱۳۹۵)، مارکسیسم، تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
  • ‏‫عبدالله خانی، علی (۱۳۸۳)، نظریه‌های امنیت: مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی (1)، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌الملل ابرار معاصر تهران.
  • ‏‫عسگرخانی، ابومحمد (۱۳۸۳)، رژیم‌های بین‌المللی، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌الملل ابرار معاصر تهران.
  • ‏‫علیخانی، علی‌اکبر (۱۳۹۰)، «مبانی و اصول روابط بین‌الملل در اسلام»، پژوهش‌های روابط بین‌الملل، جلد 1، شماره 1.
  • ‏‫علیزاده، کریم و موسوی، علیرضا (۱۳۹۴)، تحلیلی بر امنیت ملی و تأمین آن در قانون اساسی، مقاله ارائه‎شده در نخستین کنگره بین‌المللی حقوق ایران.
  • ‏‫غفرانی، لیلا (۱۳۹۱)، روابط بین‌الملل و سیاست خارجی مبتنی بر صلح از دیدگاه امام خمینی(ره) (ج 1، ص 7)، مقاله ارائه‎شده در همایش ملی حقوق بین‌الملل در آیینه علوم روز.
  • ‏‫غلامحسین‌زاده، زهره (۱۳۹۳)، «فضای سایبر: رویکردهای مفهومی»، ماهنامه گفتمان علم و فناوری، جلد 1، شماره 6، صص 271–255.
  • ‏‫فراست (۱۳۹۷)، مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی امنیت سایبری در سال 2019 [فراست- اطلاع‌رسانی امنیت اطلاعات]. از ‪https://www.faraasat.com/news/6006/cybersecurity-predictions-for-2019/‎.
  • ‏‫فیروزآبادی، سید جلال دهقانی (۱۳۸۱)، «تحول نظریه‌های منازعه و همکاری در روابط بین‌الملل»، پژوهش حقوق و سیاست، شماره 8.
  • ‏‫قادری حاجت، مصطفی و نصرتی، حمیدرضا (۱۳۹۱)، «فضای سایبر؛ چالش‌های حاکمیت و امنیت پایدار»، پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، شماره 2، صص 114-89.
  • ‏‫کانون تفکر سیاست خارجی (۱۳۹۷)، جمهوری اسلامی ایران و تهدیدهای نظامی- امنیتی منطقه‌ای و بین‌المللی [ایرنا]. از ‪https://article.irna.ir/fa/c1_21976/بین‌الملل/جمهوری اسلامی ایران و تهدیدهای نظامی- امنیتی منطقه‌ای و بین‌المللی‎.
  • ‏‫کلومبیس، تئودور و ولف، جیمز (۱۳۷۵)، رویکردهای مختلف در مطالعه سیاست، ترجمه‌ وحید بزرگی، تهران: مؤسسه انتشارات جهاد دانشگاهی.
  • ‏‫کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور (۱۳۹۴)، سند راهبردی پدافند سایبری کشور، فرماندهی کل قوا- کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور.
  • ‏‫مرادی، محسن (۱۳۹۵)، کدگذاری داده‌ها در نظریه‌پردازی داده‌بنیاد (Grounded Theory) [علمی]. از ‪http://analysisacademy.com/5209/ کدگذاری داده‌ها در نظریه‌پردازی داده.html‎.
  • ‏‫مرکز ملی فضای مجازی (۱۳۹۶)، فضای مجازی در 2025 [شوارای عالی فضای مجازی]. از ‪http://majazi.ir/general_content/81611/swd_id/13825/unitWdId/53812/فضای-مجازی-در-2025.html?t=محتوای-عمومی‎.
  • ‏‫مشیرزاده، حمیرا (۱۳۸۳)، «احیای مکتب انگلیسی در روابط بین‌الملل»، فصلنامه سیاست خارجی، شماره‌های 18-3.
  • ‏‫مشیرزاده، حمیرا (۱۳۹۴)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  • ‏‫معین، محمد (۱۳۸۲)، فرهنگ فارسی معین (یک‌جلدی): بر اساس فرهنگ شش‌جلدی دکتر محمد معین، تهران: معین.
  • ‏‫هواشناس، رضا (۱۳۹۷)، پیش‌بینی سیمنتک از تهدیدات سایبری سال 2019 [سایبربان]. از ‪https://www.cyberbannews.com/پیش‌بینی سیمنتک از تهدیدات سایبری سال 2019‎.
  • ‏‫وفایی، یوسف (۱۳۹۸)، 10 تهدید امنیت سایبری در سال 2019 [kaliboys]. از ‪https://kaliboys.com/top-10-cybersecurity-threats-in-2019/‎.
  • ‏‫ونت، الکساندر (۱۳۸۵)، جامعه و همکاری در روابط بین‌الملل، ترجمه‌ بهرام مستقیمی، تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
  • ‏‫ونت، الکساندر (۱۳۸۴)، نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل، ترجمه‌ حمیرا مشیری، تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
  • ‏‫ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد (۲۰۱۸)، جنگ ‌مجازی [تخصصی]. از  جنگ مجازی‎، ۱۹ اسفند ۱۳۹۷. https://fa.wikipedia.org/wiki/
  • ‏‫یوسفی، امیرمحمد حاجی (۱۳۸۲)، «سیاست خارجی ایران در قبال اسرائیل از دید نظریه‌های روابط بین‌الملل»، مطالعات خاورمیانه، شماره 33.