بررسی و تحلیل شاخص های توسعه امنیت زا در مناطق مرزی (مورد مطالعه: مناطق مرزی غرب کشور)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

2 دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

پایدارترین امنیت در یک کشور برابری در توسعه و تعادل در برخودار از منابع و امکانات توسعه در مناطق آن کشور می‌باشد. بطورکلی توسعه در ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی زمینه‌ساز و بستر ایجاد امنیت می‌باشد و خود نیز از آن تأثیر می‌پذیرد. اهمیت این امر در مرزهای کشور دوچندان می‌باشد. این مناطق با توجه به موقعیت جغرافیایی و سیاسی خود همواره بستر ناامنی و بروز اختلافات بوده است. مرزهای غربی کشور نیز از این قاعده مثتثنی نبوده و همواره از عدم امنیت رنج میبرند. در این راستا در این مقاله به بررسی شاخص‌های معرف توسعه در شهرستان‌های مرزی غرب کشور پرداخته‌ایم. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات نیز از روش تصمیم‌گیری چند معیاره ویکور و محیط نرم افزای ARC GIS بهره گرفته شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، بیشتر شهرستان‌های غرب کشور به توجه به شاخص‌های مورد مطالعه وضعیت بهتری ندارند. همچنین این شهرستانها در مقایسه با دیگر شهرستانهای استانهای مورد نظر نیز دارای وضعیت بهتری نبودند. مقایسه تطبیقی شهرستانهای محروم در سال 1381 با وضعیت کنونی شهرستانها نیز نشان داد این شهرستانها بعد از گذشت چندین سال هنوز هم از محرومیت و نبود امکانات توسعه رنج می‌برند. بدن ترتیب بستر ناامنی در این مناطق حساس از کشور فراهم میگردد. علاوه براین این امر باعث عدم تعادل توسعه در میان مناطق کشور گردد. لذا جهت جلوگیری از عدم تعادل در مناطق کشور لزوم توجه جدی مسولین به این مناطق اعطای تسهیلات و بودجه‌های مکفی جهت پیشرفت اقتصادی و اجتماعی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation and analysis of security development indicators in border areas (Case study: western border areas of Iran)

نویسندگان [English]

  • mansor rahmati 1
  • somayeh mohammadi hamidi 2
1 Assistant Professor, Department of Urban and Rural Planning, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil
2 PhD student in Geography and Urban Planning, Mohaghegh Ardabili University
چکیده [English]

The most stable security in a country is equality in development and balance in having resources and development facilities in the regions of that country. In general, development in various social and economic dimensions is the basis and bedrock of creating security and is also affected by it. This is doubly important at the country's borders. Due to their geographical and political location, these areas have always been a breeding ground for insecurity and conflicts. The western borders of the country are no exception to this rule and always suffer from insecurity. In this regard, in this article, we have studied the indicators of development in the western border cities of the country. The type of applied research and its method is descriptive-analytical. Vikor multi-criteria decision making method and ARC GIS software environment have been used to analyze the data and information. The research findings show that most of the western cities of the country are not in a better situation according to the studied indicators. Also, these cities did not have a better situation compared to other cities in the provinces. Comparative comparison of deprived cities in 2002 with the current situation of cities also showed that after several years, these cities still suffer from deprivation and lack of development facilities. The body provides the bed of insecurity in these sensitive areas of the country. In addition, this will cause an imbalance of development among the regions of the country. Therefore, in order to prevent imbalances in the regions

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development
  • Security
  • Borders
  • Vikor
  • الف. منابع فارسی

    • آدمی، علی؛ خضریان، مهدی؛ عباس­زاده، هادی و یزدان­پناه، مهدی (1390) الزامات گذار به امنیت ملی پایدار، دو فصلنامه علمی و پژوهشی دانش سیاسی، سال 7، شماره 2، پاییز و زمستان پیاپی، صص27-5.
    • بذرافشان، جواد؛ طولابی­نژاد مهرشاد (1395) تحلیل اثرات و کارکردهای سرمایه اجتماعی در امنیت پایدار روستاهای مناطق مرزی بخش مرکزی شهرستان سراوان، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۱۶ (۴۱): 76-55.
    • تقوایی، مسعود و صبوری، محمد (1391) تحلیل تطبیقی سطح و میزان توسعه‌یافتگی اجتماعی شهرستان‌های استان هرمزگان، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال 23، پیاپی 46، شماره 2، صص 68-53.
    • تقوایی، مسعود و صالحی، مریم (1392) سنجش سطوح توسعه‌یافتگی شهرستان­های استان همدان (با تأکید بر رویکرد تحلیل منطقه­ای)، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال 3، شماره 11، صص 30-19.
    • توکلیان، ابراهیم؛ ایزدی، علی و توکلیان، یاسر (1391)  مرز، امنیت و راهکارهای ایجاد امنیت در مرزها، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت، چالش­ها و رهیافت­ها، دانشگاه سیستان­وبلوچستان.
    • جلالیان، اسحاق و ویسیان، محمد (1397) بررسی امنیت پایدار در شهر مرزی سردشت از دیدگاه کارشناسان امنیتی، پژوهش‌نامه مطالعات مرزی، دوره 6، شماره 1، صص 145-127.
    • حسین­پور پویان، رضا (1385) بررسی و تحلیل ملاحظات امنیتی و ژئوپلیتیکی مناطق استراتژیک تهران، مطالعات موردی (منطقه شمال غـرب)، فصلنامه آفاق امنیت، شـماره اول، مؤسسه مطالعات کاربردی تهران.
    • حیدری ساربان، وکیل و یاری حصار، ارسطو (398) تبیین رابطه پایداری اقتصادی با تقویت امنیت مرزی مناطق روستایی مطالعه موردی: شهرستان گرمی، علوم و فنون مرزی، شماره 28 ‏(29 تا 47).
    • خضری، محمد؛ فرجی راد، خدر؛ قاسمی، محمد (1396) پیامدهای امنیتی ناموزونی توسعه منطقه‌ای در ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 20، شماره 4، صص 185-159.
    • خلیلی، رضا (1386) تبارشناسی مطالعات امنیتی در ایران، مطالعات راهبردی، شماره  36، 321-279.
    • خلیلی، رضا؛ بنی‌هاشمی، میرقاسم؛ قلی­پور، محسن  (1398) امنیت و توسعه، تأثیر گفتمان‌های امنیت ملی بر برنامه­های توسعه در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، دوره 7، شماره 4، صص580-549.
    • رحمانی فضلی، عبدالرضا و سعیدی، عباس (1394) پیوستگی توسعه و امنیت مناطق مرزی جستاری در مفهوم­شناسی، نشریه جغرافیا، سال 13، شماره 47، صص 33-7.
    • رحمتی، منصور؛ محمدی حمیدی، سمیه؛ حسینی، سید مصطفی و رضاییان قیه­باشی، احد(1398) تحلیل فضایی شاخص‌های سرقت استان‌های مرزی در راستای امنیت پایدار، پژوهش‌نامه مطالعات مرزی،(3) 7، 109-79.
    • رحیمی، علیرضا (1396) استراتژی‌های ملت‌سازی و توسعه ناموزون در ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 20، شماره 4، صص 101-65.
    • سرور، رحیم؛ محمدی حمیدی، سمیه و ویسیان، محمد (1393) بررسی شاخص­های توسعه در مناطق مرزی در راستای تحقق امنیت پایدار (مطالعه موردی شهرستان‌های مرزی استان آذربایجان غربی)، پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، سال دوم، شماره هفتم، صص 54-25.
    • سعیدی، علی‌اصغر و اسماعیل­زاده، خالد (1389) مرزها و امنیت اجتماعی، چالش­های فراروی امنیت در مناطق مرزی و راهکارهای اجرایی آن، نشریه دانش انتظامی کردستان، شماره4،  صص 28-1.
    • سلطانی، ناصر و تقی­لو، علی‌اکبر (1398) تأثیر شاخص‌های توسعه بر ثبات جمعیتی جوامع مرزی مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی، فصلنامه پژوهش‌نامه مطالعات مرزی، دوره 7، شماره 4، صص 184-155.
    • شاپوری، مهدی؛ مسوی شفایی، مسعود و سلطانی­نژاد، احمد (1396) نسبت امنیت و توسعه، الزامات سیاست خارجی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 20، شماره 2، صص31-7.
    • صارمی، حمیدرضا (1389) تحلیل نقش مسائل اجتماعی در ناامنی شهرها از دیدگاه اسلام، نشریه هویت شهر، سال چهارم، شماره 6، صص 118-107.
    • علوی قصونی، سید جواد؛ میره­ای، محمد و سید عباس، احمدی (1396) پیوندهای امنیت و توسعه ناحیه­ای در مناطق جغرافیایی ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال 13، شماره 1، صص145-125.
    • عندلیب، علیرضا (1380) نظریه پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دانشکده فرماندهی و ستاد، دوره عالی جنگ. 
    • فرجی راد، خدر؛ عامری، محمدعلی و موسوی، سید رحیم (1398) درآمدی بر امنیت توسعه‌گرا و توسعه امنیت­زا با تأکید بر نقش نهاد پلیس، تهران: پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی.
    • قربانی سپهر، آرش؛ قربانی سپهر، پریسا و دانشور، پروین (1398) تهدیدهای امنیتی مانعی در تحقق توسعه پایدار مناطق مرزی، نمونه پژوهی: جنوب شرق کشور، فصلنامه جغرافیای نظامی و امنیتی، سال 2، شماره 6، صص 146-113.
    • کریمی، مرتضی و وفایی، علی‌اکبر (1392) امنیت­سازی با توسعه پایدار در مناطق مرزی (مطالعه موردی، شهر مریوان)، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه­ریزی شهری، دوره 4، شماره 15، صفحه 112-95.
    • محمدی، علی و امیری، یاسر و جوبر، محمود (1393) اولویت‌بندی وضعیت شاخص‌های امنیت اجتماعی و رتبه‌بندی استان‌های کشور از نظر سطح امنیت اجتماعی با استفاده از روش تحلیل رابطه‌ای خاکستری (GRA) انتظام اجتماعی سال ششم، شماره 3، صص 34-7.
    • مشکینی، ابوالفضل؛ محمدی حمیدی، سمیه و ویسیان، محمد (1396) بررسی توسعه‌یافتگی استان‌های مرزی در راستای امنیت پایدار با استفاده از مدل ویکور، فصلنامه علمی علوم و فنون مرزی، 6 (2)، صص 169-147.
    • معزی، علی و وثوقی، سعید (1397) نسبت امنیت و توسعه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 6، شماره 2، صص54-27.
    • نظم­فر، حسین و پادروندی، بهزاد (1392) بررسی و تحلیل سطح برخورداری شهرستان­های استان چهارمحال و بختیاری از شاخص­های توسعه با استفاده از مدل تاپسیس فازی، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال چهارم، شماره 14، صص 122-103.
    • نکویی، شهربانو؛ چیت­ساز، محمدعلی و حجازی، سید ناصر (1398) بررسی عدالت اجتماعی و عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر توسعه پایدار شهرستان تربت‌جام، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال یازدهم، شماره­ سوم، صص 35-23.
    • ولی­وندزمانی، حسین؛ متقی، افشین و گلثومیان، حمیدرضا  (1398) تحلیل فضایی شاخص‌های توسعه نواحی مرزی مطالعه موردی: دهستان‌های شهرستان تربت‌جام، پژوهش‌نامه مطالعات مرزی، دوره 7، شماره 4، صص60-24.
    • هاشمی، سید مصطفی؛ علی­پور، عباس و فتحی، امیر (1398) همبستگی تهدیدهای امنیتی-دفاعی با سطوح توسعه در استان کردستان با رویکرد آمایش سرزمین، فصل‌نامه آمایش محیط، شماره 45، صص223-199.
    • همتی، علیرضا و پذیرا، عبدالرحیم (1397) توسعه پایدار روستایی در ایران بر پایه مطالعات محققان داخلی، دومین کنفرانس بین‌المللی مهندسی آب و محیط ‌زیست، تهران، صص 9-1.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Bilgin, p., (2003). Individual and Societal Dimensions of Security, Bilkent university Turkey, Department of International Relation, International Studies Review 5, pp.203–222.