بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر تعاملات اعضای خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی،‌واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

2 .استاددانشگاه تهران، گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران، (نویسنده مسئول)

3 استاد دانشگاه تهران

چکیده

استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی مجازی و گرایش کلیه اعضای خانواده به این قبیل شبکه‌ها و همچنین کاهش روابط رو در رو و میان فردی و کاهش تعاملات اعضای خانواده با همدیگر به‌عنوان یک آسیب جدی در جامعه مطرح است؛ بنابراین در این تحقیق تأثیر استفاده از شبکه‌های مجازی و استفاده مکرر و بیش از حد از آن بر تعاملات در خانواده مورد بحث و بررسی است. این تحقیق از نوع تلفیقی بوده و بخش کمی از نوع توصیفی- تبیینی و از روش تحقیق پیمایشی و در بخش کیفی نیز از روش مصاحبه استفاده شده است. کلیه ساکنین متأهل (بالای 18 سال) شهر رودبار به‌عنوان جامعه آماری تحقیق مدنظر می‌باشند. در این تحقیق از فرمول کوکران به‌منظور تعیین حجم نمونه به شرح زیر استفاده می‌گردد و با توجه به تعداد جامعه آماری (21000 نفر)، حجم نمونه برابر  383 است که به لحاظ اطمینان از تکمیل کلیه پرسشنامه‌ها تعداد 385 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب گردید. اطلاعات با پرسشنامه محقق ساخته و فرم مصاحبه گردآوری و تجزیه‌وتحلیل گردیده است. میزان تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر تعاملات اعضای خانواده برابر 3/28% است که باید مورد توجه جدی خانواده‌ها برای بهبود روابط خانوادگی و کاهش استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی قرار گیرد. براساس نتایج به‌دست‌آمده رابطه معنی‌داری بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و تعاملات اعضای خانواده وجود دارد و درنتیجه رگرسیون چند متغیره انجام‌شده مقدار ضریب همبستگی (R) بین متغیرها 532/0 است که نشان می‌دهد بین مجموعه متغیرهای مستقل و متغیر وابسته تحقیق (تعاملات اعضای خانواده) همبستگی نسبتاً قوی وجود دارد؛ اما مقدار ضریب تعدیل‌شده (R2) که برابر با 283/0 است که نشان می‌دهد 3/28 درصد از کل تغییرات تعاملات اعضای خانواده وابسته به  متغیر مستقل تحقیق (استفاده از فضای مجازی) است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of Virtual Social Networks on Family Interactions

نویسندگان [English]

  • saed mosa raesi 1
  • hamed ansari 2
  • maysam mosaei 3
1 PhD Student, Department of Sociology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor, University of Tehran, Department of Sociology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran, (Corresponding Author)
3 Professor, University of Tehran
چکیده [English]

Excessive use of virtual social networks and the tendency of all family members to such networks, as well as the reduction of face-to-face and interpersonal relationships and the reduction of family members' interactions with each other are considered as a serious harm in society. Therefore, in this study, the effect of using virtual networks and frequent and excessive use of it on family interactions is discussed.
This research is of integrated type and a small part is of descriptive-explanatory type and survey research method and in the qualitative part of the interview method is used. All married residents (over 18 years old) of Rudbar city are considered as the statistical population of the study. In this research, Cochran's formula is used to determine the sample size as follows and according to the statistical population (21,000 people), the sample size is 383, which in order to ensure the completion of all questionnaires, 385 people as a sample. selected. Information was collected by a researcher-made questionnaire and the interview form was collected and analyzed.
The effect of using virtual social networks on family members' interactions is 28.3%. Which should be given serious attention by families to improve family relationships and reduce the use of virtual social networks.
Based on the results, there is a significant relationship between the use of virtual social networks and family members' interactions. As a result of multivariate regression, the correlation coefficient (R) between the variables is 0.532, which indicates that there is a set of independent variables. And there is a relatively strong correlation between the research dependent variable (family member interactions). But the value of the adjusted coefficient (R2) which is equal to 0.283 which shows that 28.3% of the total changes in family members' interactions depend on the independent research variable (use of cyberspace).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual Social Networks
  • Family Interactions
  • Cultural Interactions
  • Social Interactions
  • الف. منابع فارسی

    • آقابابایی، عزیزالله؛ باقری، سهیلا و باقری، محبوبه (1390)، اینترنت و روابط خانوادگی.
    • آزاد ارمکی، تقی و غفاری، غلامرضا (1383)، جامعه‌شناسی، تهران، نشر پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
    • احمدپور، مریم و قادرزاده، امید (1389)، «تعامل در فضای سایبر و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان»، فصلنامه پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره 5: 99-75.
    • اسلوین، جیمز (1380)، اینترنت و جامعه، ترجمه عباس گیلوری و علی رادباوه، تهران: نشر کتابدار.
    • اورت، ام. راجرز و شومیکر، فلوید (1376)، رسانش نوآوری‌ها: رهیافتی میان‌فرهنگی، ترجمه عزت‌الله کرمی و ابوطالب فنایی، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
    • آریان­پور کاشانی، منوچهر(1377)، فرهنگ پیشرو آریان­پور، تهران: جهان رایانه، جلد اول،
    • الوانی، مهدی (1367)، مدیریت عمومی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
    • اعزازی، شهلا (1387)، جامعه‌شناسی خانواده، با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
    • بات، الیزابت (1373)، نقش‌های زناشویی و شبکه‌های اجتماعی، ترجمه حسن پویان، تهران: چاپخش.
    • بلاو، پاترسون (1390)، مدیریت دانش و توسعه سازمانی، ترجمه علی علیمردانی، تهران: انتشارات آجا.
    • برناردز، جان (1384)، درآمدی به مطالعات خانواده، ترجمه حسین قاضیان، تهران: نشر نی.
    • بوید و الیسون (1387): مدیریت فرایند ارتباطات مؤثر، ترجمه بهزاد رمضانی، تهران: نشر دایره.
    • باستانی، سوسن و لیلا زمان (1392)، تأثیر استفاده از اینترنت و ماهواره بر رفتار اجتماعی جوانان: مقایسه کاربران و غیرکاربران در شهر اصفهان (مقاله)، مجلّه جامعه‌شناسی ایران، دوره چهاردهم، شماره 1.
    • بوربورحسین بیگی، مریم­ (1383)، بررسی رابطه اینترنت و شکاف ارزش­ها در بین دو نسل، رساله کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
    • برکو، ری ام؛ لوین، اندرو دی و لوین، دارلین آر(1386)، مدیریت ارتباطات، ترجمه سید محمد اعرابی و داود ایزدی، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ پنجم، ص 158.
    • بهروز میلانی­فر، 1387، بهداشت روانی، تهران، انتشارات قدس.
    • میرزائیان، بهرام؛ باعزت، فرشته و خاکپور، نعیمه (1390)، اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان و تأثیر آن بر سلامت روان، فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، سال دوم، شماره اول: 161-141.
    • پاکزاد، روح‌الله (1389)، شبکه‌های اجتماعی، فرصت‌ها و تهدیدها، نشریه اطلاع‌رسانی و کتابداری، ره‌آورد نور، تابستان، شماره 31.
    • پور همرنگ، سعید (1386)، مدرنیته در گذر زمان، چاپ اول، تهران: انتشارات زعیم.
    • تورن، آلن (1380)، نقد مدرنیته، ترجمه مرتضی مردی‌ها، تهران: گام نو.
    • تامپسون جان (1393)، رسانه­ها و مدرنیته (نظریه اجتماعی رسانه­ها)، ترجمه دکتر مسعود اوحدی، تهران: انتشارات سروش.
    • جنکینز، ریچارد (1391)، هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: نشر شیرازه.
    • حاجیانی، ابراهیم (1388)، جامعه‌شناسی هویت ایرانی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
    • امین­پور، حسن و زارع، حسین (1392)، کاربرد آزمون‌های روانی، تهران: مرکز انتشارات دانشگاه پیام نور.
    • رضاییان، علی (1385)، مبانی مدیریت رفتار سازمانی، تهران، سمت، چاپ هفتم.
    • رضایی، سید مرتضی (1392)، مبانی آسیب‌شناسی اجتماعی در ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات زرنگار.
    • رحیمی، محمد (1390)، عوامل اجتماعی مؤثر بر شکاف نسلی؛ مطالعه موردی شهر خلخال، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
    • حسن‌زاده، رمضان (1388)، اعتیاد به اینترنت در دانشجویان: تهدیدی بر سلامت روان، مجله نظام سلامت، دوره1، شماره3: 85-79.
    • ریتزر، جورج (1393)، نظریه‌های جامعه‌شناختی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
    • رابینز، ادوراد (1388)، مدیریت دانش در سازمان‌ها با رویکرد به نگرش مدیران، ترجمه حسین فرداد، تهران: انتشارات شهریار.
    • روشن، محمد و خلیل­زاده، سید مهدی (1392)، حقوق خانواده در برابر پخش برنامه­های ماهواره­ای (مقاله)، فصلنامه خانواده­پژوهی، سال نهم، شماره 36.
    • رابرت بورک (1383)، لیبرالیسم مدرن و افول آمریکا، مترجم حسن غفاری، تهران: نشر حکمت.
    • روزن‌باوم، هایدی (1367)، خانواده به منزله ساختاری در مقابل جامعه، نقد مبانی نظری جامعه‌شناسی خانواده در آلمان، ترجمه محمدصادق مهدوی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    • ریتزر، جورج (1374)، نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
    • سگالن، مارتین (1370)، جامعه‌شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، تهران:نشر مرکز.
    • سورین ورنر، تانکارد جیمز (۱۳۸۲)، نظریه‌های ارتباطات، ترجمه دکتر علیرضا دهقان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    • ستارزاده، داوود (1386)، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر اعتیاد به اینترنت و پیامدهای آن، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی، شماره چهاردهم.
    • شکربیگی، عالیه (1391)، رسانه، زنان و مناسبات خانواده، نشست انجمن جامعه‌شناسی ایران.
    • شاملو، سید رضا و احمدوند، صابر (1385)، نظریه‌های مدیریت و سازمان، نگاه دانش، تهران.
    • عاملی، سعیدرضا (1382)، «دو‌ جهانی ‌شدن­ها و جامعه جهانی اضطراب»، نامه علوم اجتماعی، شماره 21: 174-143.
    • صائمیان، صدیقه (1377)، ارتباطات انسانی، تدبیر، سال نهم، شماره 87.
    • صائمیان، صدیقه (1377)، ارتباطات انسانی، تدبیر، سال نهم، شماره 87، ص 76.
    • عدلی‌پور، صمد (1391)، تحلیل جامعه‌شناختی پیامدهای شبکه‌های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی کاربران جوان شهر اصفهان، رساله کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه اصفهان.
    • عاملی، سعید (1387)، دو جهانی ‌شدن‌ها و آینده جهان، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 70-69، ص 28-15.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Adrian, A. (2008), “No One Knows You Are a Dog: Identity and Reputation in Virtual Words”, Computer Law and Security Report, 24: 366- 374.
    • Abela, Angela and Janet Walker. edited (2014),Contemporary issues in family studies global perspectives on partnerships, parenting and support in a changing world. Published by John Wiley & Sons, Ltd.
    • Pempek, ­T. & et al. (2009), “College students' social networking experiences on Facebook”, Journal of Applied Developmental Psychology238:30
    • Praprotnik, T.(2004) “How to Understand Identity in Anonymous, Communication? Available in: hsd.hr/revija/pdf/1-2-2004/01-praprotnik.pdf.
    • Katz, S.; Marshal, B. (2006), “New Sex for Old: Life Style, Consumerism and the Ethics of Aging Well”, Journal of Agibg Studies, Vol. 17: 3- 16.
    • Young K. and De Abreu C., 2011, Internet Addiction: A Handbook and Guide to Evaluation and Treatment, New Jersey: Published by John Wiley & Sons
    • Stefanescu C. Chele  G. Chirta  R., 2007, The relationship between identity development and Internet Addiction.European Psychiatry, Vol. 22(10), pp 200-215.
    • Yen J. Ko c. Yen C. wuH Yang M, 2007, The comorbid psychiatric symptoms of Internet addiction: attention deficit and hyperactivity disorder (ADHD), depression, social phobia, and hostility. J Adolesc Health,Vol 41(1),pp 93-98.
    • King CR. Hinds PS., 2003, Quality of Life from Nursing and Patient Perspective, Jones and Bartlett publishers, Massachusettes.
    • Erikson Thomas H, 1980, Ethnicity and Nationalism, Anthropological Perspectives, London, Pluto Press.