تحلیل تهدیدات گروه‌ تروریستی- تکفیری داعش در محیط پیرامونی جمهوری اسلامی ایران تا 1404 (مطالعه موردی: عراق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری گروه روابط بین‌الملل دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس (نویسندۀ مسئول)

2 دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

چکیده

یکی از موانع تحقق اهداف سند چشم‌انداز 1404، اقدامات گروه تروریستی- تکفیری داعش در کشور عراق (یکی از اعضای جبهۀ مقاومت) و تهدیدات حاصله از آن، علیه ج.ا.ایران است. نادیده گرفتن این امر می‌تواند باعث تضعیف جبهۀ مقاومت در محیط پیرامون شود؛ ازاین­رو هدف این تحقیق، تحلیل الگوهای رفتاری داعش در عراق تا 1404 است. حال این سؤال مطرح است که الگوهای رفتاری داعش در عراق تا 1404 با تأکید بر اقدام در حوزه پیرامونی ج.ا.ایران کدامند؟ نویسندگان در این پژوهش بر مبنای روش تحلیلی- تجویری و آینده‌پژوهی، استدلال می‌کنند که داعش به دنبال بنا نمودن ساختارهای سیاسی و اجتماعی «دولت» و یا «خلافت» نیست و دولت‌سازی ناقص توأم با ترور، کارویژه این گروه، به­منظور تقویت بیش از پیش «اسلام‌هراسی» است؛ این دو الگوی رفتاری دقیقاً در راستای اهداف قدرت‌های غربی برای مهار «اسلام سیاسی» به‌وسیلۀ «اسلام افراطی» است. عملکرد متناقض داعش با اهداف اعلانی آن (ترور و تکفیر در برابر تشکیل خلافت) در عراق، با واقعیات خاص محیط اجتماعی و سیاسی کشورهای اسلامی مطابقت نداشته است؛ بنابراین در پرتو الگوهای رفتاری داعش در عراق، سناریوی ضعیف: در ارتباط با اقدامات آن تا 1404، دولت‌سازی در این کشور توسط پویش‌های داخلی و حمایت جبهۀ مقاومت است و سناریوی محتمل: مهار ژئوپلیتیکی جبهۀ مقاومت (ایران، عراق و ...) به­واسطۀ ایجاد شبکه‌های مخفی و ترور است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

ISIL Threats in the Surroundings environment of the Islamic Republic of Iran to 2025 (Case Study: Iraq)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Dowand 1
  • Kazem Samdaliri 2
1 Ph.D, International Relations, Tarbiat Modares University of Tehran, (Author)
2 Assistant Professor, Supreme National Defense and Strategic Studies University
چکیده [English]

One of the obstacles to achieving the goals of Iran's 20-year vision plan is the actions of the ISIS in Iraq as a member of the Resistance Front. Therefore, the main purpose of this study is to identify ISIL's behavior patterns in Iraq until 2025. The findings of this research based on analytical-pragmatic and futuristic research indicate that the contradictory performance of ISIS with its stated aims (assassination and excommunication against the state-building) did not conform to the specific social and political realities of Iraq. The terrorist group does not seek to build the political and social structures of the "state" or "caliphate". Incomplete state-building is the specific function of the ISIS Takfiri group to further bolster Islamophobia. These two patterns of behavior (incomplete state-building and terror and excommunication) are exactly in line with the goals of Western powers to contain "political Islam" by "radical Islam". In the light of ISIL's behavior patterns, it is impossible for ISIL to create a caliphate in Iraq until 2025 due to internal developments and support from the resistance front. And possible Scenario is the geopolitical containment of the Resistance Front (Iran, Iraq, etc.) due to the creation of secret networks and terror.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • ISIL
  • Iraq
  • State-Building
  • Islamic Resistance

مراجع

  • فهرست منابع ومآخذ

    الف. منابع فارسی

    • اخوان کاظمی، مسعود؛ صادقی، سیدشمس‌الدین؛ نیکونهاد، ایوب (1397)، «آینده‌پژوهی گروه‌های تکفیری و تأثیر آن­ها بر منازعات منطقه‌ای در غرب آسیا»، فصلنامۀ پژوهش‌های راهبردی سیاست، س 6، ش 24.
    • اسماعیل‌زاده، امامقلی؛ احمدی فشارکی، حسینعلی (1395)، «داعش و امنیت ایران با تکیه بر مکتب کپنهاگ»، فصلنامۀ پژوهش‌های راهبردی سیاست، س 5، ش 18.
    • آذین، احمد؛ سیف‌زاده، علی (1394)، «بررسی زمینه‌های اجتماعی و سیاسی ظهور داعش در خاورمیانه»، فصلنامۀ سیاست خارجی، س 29، ش 4.
    • بخشی، شیخ‌احمد؛ مهدی بهاری؛ بهنام؛ وهاب‌پور، پیمان (1392)، «بررسی ایدئولوژی گروه تکفیری- وهابی دولت اسلامی عراق و شام (داعش)»، فصلنامۀ علوم سیاسی، دورۀ 16، ش64.
    • بصیری، محمدعلی­؛ سالدوگر، الهه (1396)، «بررسی علل و عوامل شکل‌گیری داعش»، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 47 ش 3.
    • توکلی، سعید (1389)، «القاعده، داعش؛ افتراقات و تشابهات»، فصلنامۀ آفاق امنیت، س 7، ش 23.
    • حمید، شادی (1396)، «داعش پس از ناکامی در تأسیس دولت»، فصلنامۀ حبل‌المتین، دورۀ 6، ش 21.
    • حیدری، الهام (1394)، «کالبد شکافی جریان «داعش» بررسی زمینه‌های ذهنی، ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی»، فصلنامۀ حبل‌المتین، دورۀ 3، ش 9.
    • خانی، حسین (1397)، «داعش و نگاه ایرانی به امنیت منطقه‌ای؛ در جست‌وجوی چارچوبی تحلیلی»، فصلنامۀ پژوهش‌های راهبردی سیاست، س 7، ش 26.
    • خبرگزاری ایرنا (1/05/1399)، ««ابو­علی البصری» مدیر اطلاعات و امنیت داخلی عراق از برنامۀ این گروه تروریستی برای بازگشت هسته‌های جدید به عراق خبر داده است»، کد خبر:­ 83865688 ، (زمان دسترسی به تارنما: 12/06/1399).
    • داوند، محمد (1398)، الگوهای رفتاری گروه‌ تکفیری- تروریستی داعش در جهان اسلام (با تأکید بر اقدام در حوزۀ دفاعی-امنیتی در محیط پیرامونی ج.ا.ایران تا 1404)‌، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
    • ذوالفقاری، مهدی؛ عمرانی، ابوذر (1396)، «تأثیر ظهور داعش بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامۀ پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، س 7، ش 2.
    • رضایی، رضا؛ موسوی جشنی، سیدصدرالدین (1396)، «ظهور داعش و تأثیر آن بر معادلات منطقه‌ای: مطالعۀ موردی چالش‌ها و فرصت‌های به‌وجودآمده برای ایران»، فصلنامۀ جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دورۀ 5، ش 11.
    • زند، سجاد (21/04/1396)، «مرجع بزرگ شیعیان عراق علیه داعش چه کرد؟ نقش آیت‌الله سیستانی در شکست داعش در عراق»، خبرگزاری فرارو، کد مطلب: ۳۲۲۱۶۶.
    • سمیعی اصفهانی، علیرضا؛ شریف یلمه، ایمان (1395)، «واکاوی ریشه‌های شکل‌گیری داعش در عراق و سوریه»، فصلنامۀ مطالعات سیاسی جهان اسلام، س 5، ش 18.
    • سمیعی اصفهانی، علیرضا؛ شفیعی سیف‌آبادی، محسن (1394)، «آیندة گروهک‌های تکفیری و راهکارهای ثبات‌بخش دولت سوریه و عراق»، فصلنامۀ پژوهش‌های راهبردی سیاست، دورۀ 4، ش 14.
    • سیفی، عبدالمجید؛ پورحسن، ناصر (139)، «داعش و پدیداری موازنۀ تهدید در روابط ایران و عراق»، فصلنامۀ مطالعات روابط بین‌الملل، دورۀ 11، ش 41.
    • شاهقلیان قهفرخی، رضا ؛ رستمی، علی اکبر (1395)، «تبیین زیرساخت‌های ایدئولوژیک و ساختاری گروه تکفیری- تروریستی داعش»، فصلنامۀ مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، س 15، ش 83.
    • صالحی، سیدجواد؛ مرادی نیاز، فاتح (1395)، «بنیادگرایی اسلامی داعش- القاعده: تمایزهای ساختاری و ایدئولوژیکی»، فصلنامۀ جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دورۀ 4، ش 8.
    • فوی، حمزه­؛ خاکسار، محمدعلی (1397)، «تحلیل تأثیر داعش بر معادلات سیاسی-امنیتی خاورمیانه»، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، س 33، ش 1.
    • عباس‌زاده فتح‌آبادی، مهدی (1389)، القاعده پس از 11 ستامبر (با تأکید بر عراق)، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 40 ش 2.
    • عباسی، علی‌اصغر؛ ساکن، حسام؛ بهرامی، محسن (1393)، «تحلیل تأثیر روند در آینده‌پژوهی»، تهران: سومین همایش ملی آینده پژوهی.
    • موسوی شفایی، سید‌مسعود؛ شاپوری، مهدی (1390)، «ابعاد و پیامدهای ژئوپلیتیک پرخطر ایران»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، س 14، ش 4.
    • فرمانیان، مهدی (10/11/1394)، «از امارت تا خلافت، داعش پس از دولت و خلافت به سراغ «مهدویت» خواهد رفت؟»، مجلۀ عصر اندیشه، (زمان دسترسی به سایت: 05/04/1397).
    • کسرایی، محمدسالار؛ داوری مقدم، سعیده (1394)، «برآمدن داعش در غرب آسیا: تحلیلی جامعه‌شناختانه»، فصلنامۀ روابط خارجی، س 7، ش 1.
    • نبوی، سیدعبدالامیر؛ نجات، سیدعلی (1393)، «جریان شناسی گروه‌های نوسلفی سوریه بر اساس تحلیل گفتمان»، فصلنامۀ پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، س 4، ش 4.
    • نجات، سیدعلی (1395)، کالبدشکافی داعش (ماهیت، ساختار تشکیلاتی، راهبردها و پیامدها)، تهران: مؤسسۀ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
    • نجات، سیدعلی (1396)، «نقش جمهوری اسلامی ایران د‌ر شکست د‌اعش»، شبکۀ مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، مرور سیاستی، ش 52.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Zelin, A. Y, (2014), The war between ISIS and al-Qaeda for supremacy of the global jihadist movement, The Washington Institute for Near East Policy, 20(1).

     

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 31 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 17 دی 1399
  • تاریخ پذیرش: 17 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار