تحلیل گفتمان همبستگی ملی در دوران دفاع مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه گیلان

چکیده

مقالۀ حاضر به تحلیل گفتمان همبستگی ملی در دوران دفاع مقدس می­پردازد؛ برای تحقق این هدف، ویژگی­های گفتمان همبستگی ملی در دوران دفاع مقدس مشخص شده است؛ در این تحقیق ضمن مرور مبانی نظری مربوط به همبستگی ملی به­عنوان یکی از مهم­ترین استلزامات دستیابی به امنیت ملی پایدار و ناسیونالیسم و نقد آن، با طرح یک سری پیش­فرض­هایی به تدوین چارچوب مفهومی تحقیق حاضر پرداخته شد. یافته­ها نشان می­دهند جنگ تحمیلی موجب شد که رقابت برای کسب قدرت سیاسی در بین نخبگان سیاسی به میزان زیادی تحت­تأثیر فضای دفاع مقدس و حفظ کشور از تهاجم بیگانگان کنار گذاشته شوند و همبستگی ملی بین اقشار و گروه­های مختلف قومی و زبانی تقویت گردد؛ همچنین این امر خود مأخوذ از یک فضای گفتمانی بود؛ این گفتمان در برابر گفتمان رقیب ناسیونالیسم ایرانی شکل گرفت و موجبات ایجاد همبستگی ملی در دوران دفاع مقدس را فراهم ساخت. امام خمینی­(ره) اصلی­ترین عامل ایجاد همبستگی ملی و اصل مؤلف این گفتمان در دوران دفاع مقدس بوده است. یافته­ها نشان می­دهند وحدت، دال مرکزی گفتمان حاکم بر همبستگی ملی در دورۀ دفاع مقدس بوده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Discourse analysis of national solidarity in Holy defense era

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Gholami Shekarsaraee
Assistant professor of social science department of university of Guilan
چکیده [English]

The present article analyzes the discourse of national solidarity in the era of Holy defense. To doing this, the characteristics of the national solidarity discourse in the era of Holy defense have been identified. In this study, reviewing the theoretical foundations of national solidarity as one of the most important requirements of achieving sustainable national security, and nationalism and its critique, a series of assumptions were written to formulate the conceptual framework of the present study. Findings show that the imposed war caused the competition for political power among the political elites to be largely eliminated by the atmosphere of Holy defense and protection of the country from foreign invasion and national solidarity between different ethnic groups be strengthened. It was also derived from a discursive atmosphere. This discourse was formed against the rival discourse of Iranian nationalism and provided the basis for national solidarity during the holy defense. Also, Imam Khomeini was the main factor in creating national solidarity during the holy defense. Accordingly, the master signifier of the discourse governing national solidarity in the era of Holy defense has been unity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • national solidarity
  • discourse analysis
  • Holy defense era
  • unity

مراجع

  • فهرست منابع ومآخذ

    الف. منابع فارسی

    • احمدی، حمید (1389)، قومیت و قوم­گرایی در ایران، افسانه و و­اقعیت، تهران: نشر نی.
    • اسمیت، آنتونی، دی (1395)، ناسیونالیسم و مدرنیسم، ترجمۀ کاظم فیروزمند، تهران: نشر ثالث.
    • امام خمینی (ره) (1360)، صحیفۀ امام، ج 6و 13، چ 2.
    • امامی­خویی و رضایی (1392)، «نقش ناسیونالیسم در فروپاشی امپراطوری عثمانی در جنگ جهانی اول»، مسکویه، دورۀ 8، ش  27، 55-88، زمستان.
    • الهی­منش و اولاد (1397)، «تأثیر دفاع مقدس بر تقویت و تحکیم ناسیونالیسم اجتماعی»، فصلنامۀ پژوهش­های سیاسی و بین المللی، دورۀ 9، ش 37، 129-152.
    • ایزدی ، پیروز (1379)، تحلیل انتقادی در عمل: تحلیل انتقادی گفتمان نورمن فرکلاف، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
    • جهانیان، منوچهر؛ قرخلو، مهدی؛ زندی، ابتهال (­1389)، «مقدمه­ای بر همبستگی ملی با تأکید بر
      مؤلفه­های فرهنگ و گردشگری»، فصلنامۀ علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، س دوم، ش سوم، 109-122.
    • خجسته نژاد، ندا؛ حاجیانی، ابراهیم؛ صالحی امیری، سید­رضا؛ فاضلی، نعمت­الله (1396)، «سنجش میزان همبستگی ملی در میان اقوام آذری و ترکمن»، فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ 6، ش 3، 495-515.
    • داودی، محمد (پاییز 1398)، «راهبردهای وحدت ملی در استحکام‌بخشی قدرت درونی نظام جمهوری اسلامی ایران از منظر مقام معظم رهبری (مدظله العالی)»، فصلنامۀ امنیت ملی، دورۀ 9، ش 33، 221-240.
    • رحیمی، غلامرضا؛ حداد عادل، غلامعلی، دهقان، نبی الله، مبنی دهکردی، علی؛ احمدی، حمید (1398)، «راهبردهای ارتقاء پیوستگی مردم و حکومت با تأکید بر وحدت ملی»، فصلنامۀ امنیت ملی، دورۀ 9، ش 32، 265-295.
    • سلطانی، علی‌اصغر (1397)، قدرت، گفتمان و زبان: سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر نی.
    • عادلی، علی؛ فتحی، سروش؛ پیر اهری، نیر (1397)، «تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی: ابعاد و راهکارها، فصلنامۀ جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای)»، دورۀ 8، ش 3، ش پیاپی 31، 31-54.
    • فوکو، میشل (1384)، نظم گفتار (درس افتتاحی در کلژدوفرانس)، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: انتشارات سپهر خرد.
    • کسرایی، محمد سالار؛ داوری‌مقدم، سعیده (1394)، «برآمدن داعش در خاورمیانه: تحلیل جامعه‌شناسانه»، فصلنامۀ روابط خارجی، س هفتم، ش اول، 191-216.
    • گرشاسبی، رضا و کریمی­مله، علی (1396)، «تحلیل رهبری امام خمینی (ره) در جنگ تحمیلی، از منظر جامعه­شناسی احساسات»، فصلنامۀ پژوهش­های راهبردی سیاست، س پنجم، ش 20، (ش پیاپی 50)، 9-34.
    • مهری، کریم (1395)، «نقش اقوام در همبستگی ملی»، فصلنامۀ سیاست­های راهبردی و کلان، س چهارم، ش شانزدهم، 174-153.
    • وحیدا، فریدون؛ کریمیان، حبیب­الله؛ کوپایی، محمد (1391)، «تأثیر وسایل ارتباط جمعی بر همبستگی ملی جوانان و دلبستگی آن­ها به هویت ایرانی»، مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، س چهارم، ش چهارم، 123-132.
    • یورگنسن، ماریان­؛ فیلیپس، لوئیز (1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Abdurakhmonov Farhod Rakhimjonovich, Abdurakhmanova Zuxra Erkinovna (2020) The sense of patriotism as an important factor in the formation of national unity . Journal of Critical Reviews, 7 (5), 993-996. doi:10.31838/jcr.07.05.202.
    • Anderson, B. R. O. G. (1991). Imagined communities: Reflections on the origin and spread of nationalism. London: Verso.
    • Andrew Beath, Fotini Christia & Ruben Enikolopov (2015) The National Solidarity Programme: Assessing the Effects of Community-Driven Development in Afghanistan, International Peacekeeping, 22:4, 302-320, DOI: 10.1080/13533312.2015.1059287.
    • Ferrera, Maurizio & Burelli, Carlo. (2019). Cross-National Solidarity and Political Sustainability in the EU after the Crisis 1. JCMS Journal of Common Market Studies. forthcoming 2019. 10.1111/jcms.12812.
    • Geertz, C. (1983) Local Knowledge: Further Essays in Interpretive Anthropology. New York
    • Gellner, E. (2006). Nations and nationalism. Oxford: Blackwell.
    • Hobsbawm, E. J., & Ranger, T. O. (1983). The Invention of tradition. Cambridge [Cambridgeshire: Cambridge University Press.
    • Kaplan, Danny. (2018). Social club sociability as a model for national solidarity. American Journal of Cultural Sociology. 6. 10.1057/s41290-016-0014-6.
    • Kymlicka, Will. (2015). Solidarity in diverse societies: beyond neoliberal multiculturalism and welfare chauvinism. Comparative Migration Studies. 3. 10.1186/s40878-015-0017-4.
    • Laclau, E& Mouffe, C (1993), Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics (London: Verso).
    • Mohammad Reza Mahdavi, Ardeshir Entezari (2020) SOCIAL RELIGIOSITY AND NATIONAL SOLIDARITY: A COMPARISON BETWEEN IRANIAN AND INDIAN YOUTHS. Journal of Critical Reviews, 7 (2), 204-213. doi:10.31838/jcr.07.02.37
    • Pierre L. van den Berghe (1978) Race and ethnicity: A sociobiological perspective, Ethnic and Racial Studies, 1:4, 401-411, DOI: 10.1080/01419870.1978.9993241
    • Shils, E. (1957). Primordial, Personal, Sacred and Civil Ties: Some Particular Observations on the Relationships of Sociological Research and Theory. The British Journal of Sociology,8(2), 130-145. doi:10.2307/587365.
    • Weiner, Myron. (1965)"New Nations: The Problem of Political Development", Annals of American Academy of Political and Social Science, Vol .385.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 فروردین 1400
  • تاریخ بازنگری: 18 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 17 تیر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار