2
دانشجوی دوره دکتری امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی
چکیده
در عرصه جهانی و روابط بین‌الملل، اقتصاد به‌عنوان مهم‌ترین عرصه رقابت، همکاری و تنازع بین ملت‌ها و دولت‌ها مطرح است. اقتصاد یکی از عواملی است که در سازمان‌دهی امنیت و قدرت ملی دارای جایگاه و نقش تعیین‌کننده است. اگرچه محور اصلی اقتدار جمهوری اسلامی ایران بر اساس مشروعیت نظام الهی ـ مردمی استوار است؛ تحقق این امر در شرایطی حاصل میشود که به‌موازات مشروعیت از کارآمدی در ابعاد مختلف ازجمله اقتصاد برخوردار باشد. نگاهی به نام‌گذاری سال‌های اخیر نشان‌دهنده حساسیت مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) به مسائل اقتصادی کشور است. حساسیتی که رنگ هشدار به خود گرفته است.
در این تحقیق این سؤال اصلی مطرح است که الگوی راهبردی اقتدار اقتصادی با تأکید بر اقتصاد مقاومتی چیست؟ هدف این مقاله ارائه الگوی راهبردی اقتدار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است. برای پاسخ به این سؤال و دستیابی به این هدف با استفاده از اسناد بالادستی و منویات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در حوزه اقتصادی و اقتصاد مقاومتی و بر اساس یک تحقیق میدانی مبتنی بر روش داده بنیاد (نظریه مبنایی)، با شش نفر از خبرگان اقتصادی تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه نیمه‌باز صورت گرفت و بعد از کدگذاری باز، محوری و انتخابی الگوی راهبردی اقتدار اقتصادی در چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی تولید گردید. عوامل اقتدار اقتصادی شامل عوامل راهبردی، عامل علی، عوامل زمینه‌ای، عامل واسطه‌ای و عامل پیامدی استخراج گردید. نتیجه این تحقیق این است که می‌بایستی ابتدا در جهت رفع نقاط ضعف اقدام به اصلاح اقتصادی نمود. سپس با محور قرار دادن اقتصاد مقاومتی با استفاده از عوامل واسطه‌ای و زمینه‌ای، عوامل راهبردی را به مرحله اجرا درآورد. در این صورت اقتصاد می‌تواند وارد مرحله شکوفایی و توانمندی رسیده، درنهایت اقتدار اقتصادی را منجر شود.
امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، مجموعه بیانات، قابل دسترسی در: www.khamenei.ir
افتخاری، اصغر (1384)، کالبدشکافی اقتدار ملی، مرکز تحقیقات امام صادق (ع).
______، _____ (1380)، اقتدار ملی، چاپ اول، تهران: انتشارات ناجا.
امیری مقدم، رضا (مهر 1389)، بررسی نقش مؤلفه‌های اقتصادی در تحکیم و توسعه اقتدار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با ارائه مدل مطلوب، ماهنامه علمی تحقیقاتی راهبرد بومی، شماره 108، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
پارسونز، واین (1385)، مبانی سیاست‌گذاری عمومی و تحلیل سیاست‌ها، جلد اول، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پژویان، جمشید (1389)، اصلاح ساختاری در نظام مالیاتی ایران، فصلنامه پژوهشنامه مالیات، شماره 8.
پیغامی، عادل (1390)، مقاومت اقتصادی یا اقتصاد مقاومتی، سایت khamenei.ir.
حافظ نیا، محمدرضا (1386)، قدرت و منافع ملی، تهران: نشر جمالی، چاپ اول.
حافظ نیا، محمدرضا و دیگران (1385)، طراحی مدل سنجش قدرت ملی کشورها، فصلنامه ژئوپلیتیک سال دوم، شماره دوم.
حیدری، محمد، انعامی علمداری، سهراب (1391)، دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علوم سیاسی، شماره بیستم.
خان دوزی، احسان (1392)، تجربیات جهانی مقاوم‌سازی اقتصاد، سایت khamenei.ir .
خادمی، سید موسی (1390)، تهدیدات اقتصاد ملی، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
خنیفر، حسین (1396)، روش‌های پژوهش کیفی، تهران: انتشارات نگاه دانش.
سمیعی نسب، مصطفی و همکاران (بهار 1392)، بررسی ابعاد و مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 32.
سیف، الله مراد (1394)، رهیافت‌های اقتصادی تحکیم ساخت درونی قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
سیف، الله مراد (1395)، اقتصاد مقاومتی ضرورت‌ها، نقشه راه و زمینه‌های اجرا، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
عالم، عبدالرحمن (1375)، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی.
کالینز، جان ام (1373)، استراتژی بزرگ: اصول و رویه‌ها، ترجمه بایندر، کوروش، انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ دوم، تهران.
گزارش مرکز تحقیقات و بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی صنایع ایران، زمستان 92.
گزارش شاخص‌های ارزیابی اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی کمیسیون اقتصادی مجمع تشخص مصلحت نظام، 1/9/93.
· معمار نژاد، عباس (تابستان 1384)، اقتصاد دانش‌بنیان: الزامات، نماگرها، موقعیت ایران، چالش‌ها و راهکارها، اقتصاد و تجارت نوین.
ماهنامه امنیت اقتصادی (خرداد 1393)، رهیافت اقتصاد مقاومتی در بهبود فضای کسب‌وکار.
ماهنامه امنیت اقتصادی (فروردین و اردیبهشت 1393)، ضرورت اتخاذ رویکرد جدید در مبارزه با مفاسد اقتصادی، شماره 1و2.
منتظر ظهور، محمود (دی‌ماه 1369)، اقتصاد خرد و کلان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
میر معزی، سید حسین (1391)، اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن (با تأکید بر دیدگاه مقام معظم رهبری) فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال دوازدهم، شماره 47.
واجا (تابستان 1380)، اقتدار ملی (شاخص‌ها و متغیرهای مقوم یا تحدیدکننده)، [بولتن]، تهران: مؤلف.
هوشمند، محمود و همکاران (اردیبهشت 1387)، ابزارهای اقتصادی تحقق عدالت اجتماعی و اقتصادی از منظر اسلام، همایش اقتصاد اسلامی و توسعه، دانشگاه فردوسی مشهد.
نبوی, سیدمرتضی, صیدی, مهدی, عرفانی, سهراب, & کرم زاده, اسماعیل. (1397). الگوی راهبردی اقتدار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی. امنیت ملی, 8(28), 41-70.
MLA
سیدمرتضی نبوی; مهدی صیدی; سهراب عرفانی; اسماعیل کرم زاده. "الگوی راهبردی اقتدار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی", امنیت ملی, 8, 28, 1397, 41-70.
HARVARD
نبوی, سیدمرتضی, صیدی, مهدی, عرفانی, سهراب, کرم زاده, اسماعیل. (1397). 'الگوی راهبردی اقتدار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی', امنیت ملی, 8(28), pp. 41-70.
VANCOUVER
نبوی, سیدمرتضی, صیدی, مهدی, عرفانی, سهراب, کرم زاده, اسماعیل. الگوی راهبردی اقتدار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی. امنیت ملی, 1397; 8(28): 41-70.
)