نظم انتقالی در منظومه‏ ی فکری مقام معظم رهبری (مدظله‎‏العالی)

ذوالفقاری, مهدی; احمدی نژاد, حمید

نظم انتقالی در منظومه‏ ی فکری مقام معظم رهبری (مدظله‎‏العالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

² مدرس و پژوهشگر پسادکتری روابط بین الملل، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

اصطلاح نظم درحال گذار به معنای دوره ‏ای که برآیند آن وقوع نظمی تازه و جایگزین نظم غرب‏ محور کنونی خواهد بود، از علائم و نشانه‏ های تغییر در موازنه ‏ی قدرتِ جهانی برآمده است. لذا امروز سخن گفت از تز تغییر نظم جهانی دیگر چندان بیهوده و اغراق‏ آمیز نیست و از همین‏ رو اندیشمندان بسیاری تمرکز خود را بر نحوه‏ ی رخ نمود این نظمِ آینده قرار داده ‏اند. دوره‏ و یا به عبارت بهتر نظم انتقالی یعنی نظامی که منجر به نظم جایگزین (آینده) خواهد شد، در برگیرنده‏ ی ظهور و سقوط عناصری خاص است که تحلیل‏گران جهانی به اتفاق تضعیف غرب و ظهور نظم شرق‏ محور را دو روی سکه‏ ی این نظم می ‏دانند. مبتنی بر این اصل، این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که مهمترین محورها و نمادهای زمینه ‏ساز انتقال نظم در منظومه‏ ی فکری آیت ‏الله خامنه‏ ای(مدظله‎‏العالی) چیست؟. فرضیه ‏ای که به آزمون گذاشته شده آن است که نگرش و آینده ‏بینی رهبر انقلاب حاکی از تغییر نظم کنونی در دو بُعد محورها - کشورهای ایجاد کننده نظم جدید- و نمادها - عناصر برآمده از پتانسیل‏ محورهای ایجاد کننده نظم جدید- است. با استفاده از تئوری دژ بلامی و برپایه‏ ی روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار یافته‏ های پژوهش نشان داد که منظومه‏ ی فکری آیت ‏الله خامنه ‏ای(مدظله‎‏العالی) نشان دهنده‏ ی نمودهایی مانند افول هژمونی، تغییر ژئوپلیتیکی و تقویت محورمقاومت در چارچوب اتحاد روسیه- چین با همراهی ایران به عنوان مدارهای نظم انتقالی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

transitional arrangement in the supreme leader

نویسندگان [English]

Mehdi zolfaghari ¹
Hamid Ahmadinejad ²

¹ Associate Professor, Department of Political Science and International Relations, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran

² Lecturer and Postdoctoral Researcher of International Relations, Kharazmi University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The term "transitional order" means a period that will result in the emergence of a new order that will replace the current western-oriented order. Thereforetoday talkingabout the thesis of changing the world order is not so vain and exaggerated, and therefore many thinkers have focused on how this future order will occur.The period, or the transitional order, means the system that will lead to the alternative (future) order.It includes the rise and fall of certain elements that global analysts consider the weakening of the West and the rise of the East-oriented order to be two sides of the coin of this order.Based on this principlethis article tries to answer the question that what are the most important axes and symbols underlying the transfer of order in the intellectual system of Ayatollah Khamenei? The hypothesis that has been put to the test is that the attitude and future vision of the leader of the revolution indicates the change of the current order in the two dimensions of axes - the countries creating the new order - and symbols - elements arising from the potential of the axes creating the new order. Using regional Fortresses Alex Bellamy and based on the qualitative content analysis method, the findings of the research showed that the intellectual system of Ayatollah Khamenei shows manifestations such as the decline of hegemony, geopolitical change and the strengthening of the axis of resistance within the framework of the Russia-China alliance with Iran as the circuits of the transitional order.

کلیدواژه‌ها [English]

world order
transitional order
Security Community
Fortresse construction
Ayatollah Khamenei

مراجع

فهرست منابع و مآخذ

الف. منابع فارسی
- مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، سیدعلی (آبان 1401/ج)، بیانات در دیدار دانش آموزان، دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=51259 [دستیابی 20 بهمن 1401].
- مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، سیدعلی (اردیبهشت 1400)، سخنرانی تلویزیونی خطاب به ملت ایران، دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/news- content?id=47771 [دستیابی 20 بهمن 1401].
- مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، سیدعلی (بهمن 1394)، دیدار رئیس جمهوری چین با رهبر انقلاب^{(مدظله‎‏العالی)}، دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=32059 [دستیابی 20 بهمن 1401].
- مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، سیدعلی (بهمن 1399)، بیانات در ارتباط تصویری با مردم آذربایجان شرقی، دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=47366 [دستیابی 20 بهمن 1401].
- مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، سیدعلی (شهریور 1393)، بیانات در دیدار با اعضاى مجلس خبرگان رهبرى، دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=27356 [دستیابی 20 بهمن 1401].
- مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، سیدعلی (شهریور 1397)، دیدار رئیس جمهوری روسیه با رهبر انقلاب^{(مدظله‎‏العالی)}، دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=40426 [دستیابی 20 بهمن 1401].
- مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، سیدعلی (شهریور 1401/الف)، بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در هفتمین اجلاس مجمع جهانی اهل بیت (ع)، دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=50878 [دستیابی 20 بهمن 1401].
- مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، سیدعلی (شهریور 1401/الف)، بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در هفتمین اجلاس مجمع جهانی اهل بیت (ع)، دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=50878 [دستیابی 20 بهمن 1401].
- اعظمی، هادی؛ نظری، محمد و حسینی، سیدعلی (1397)، رقابت ژئوپلیتیک روسیه و آمریکا در اوکراین (2004-2017)، پژوهش‏نامه ایرانی سیاست بین‏الملل، سال ششم، شماره2، 52-21.
- امینی، آرمین و محمودی، زهرا (1389)، تکوین جامعه امن؛ به مثابه راهکاری ثبات‏افرین در روابط ایران و کشورهای منطقه، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال سوم، شماره9، 98-77.
- ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمودرضا (1390)، تحلیل محتوای کیفی، فصلنامه پژوهش، سال سوم، شماره2، 44-15.
- باقری، محسن؛ امیدی، علی و یزدانی، عنایت‏الله (1400)، تاثیر محورمقاومت بر عمق استراتزیک جمهوری اسلامی ایران، مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره دهم، شماره2، 92-65.
- برندز، هال (شهریور ۱۴۰۱)، اتحاد روسیه، ایران و چین در برابر ایالات متحده، دیپلماسی ایران، قابل دسترسدر: http://irdiplomacy.ir/fa/news/2014373/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7 [دستیابی 20 بهمن 1401].
- بوالحسنی، خسرو؛ ادهمی، عبدالرضا؛ اصغرزاده، اصغر؛ پژوهان‏فر، مرتضی و اصفرزاده، اکبر (1399)، امنیت جمهوری اسلامی ایران با تغییر قدرت‏های بزرگ تا سال 2040 میلادی، فصلنامه امنیت ملی، سال یازدهم، شماره 41، 34-7.
- جنکینز، ریچارد (1381)، هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: انتشارات شیرازه.
- خداپرست، یونس و زعیمی‏نژاد، سلمان (1401)، مقایسه‏ی گفتمان جبهه مقاومت اسلامی و گفتمان نظام سلطه در غرب آسیا، فصلنامه گفتمان سیاسی انقلاب اسلامی، دوره اول، شماره2، 111-90.
- درج، حمید و فلاحت‏پیشه، حشمت‏الله (1398)، صف‏آرایی ایران، روسیه و چین در مقابل آمریکا در صفحه ژئوپلیتیک اوراسیا، پژوهش‏های جغرافیای سیاسی، دوره چهارم، شماره1، 62-23.
- دهشیری، محمدرضا و سلامت، امیرحسین (1398)، نظام سلطه در اندیشه و دیدگاه مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، پژوهش‏های راهبردی انقلاب اسلامی، سال دوم، شماره6، 72-33.
- روحی، محبوبه (1398)، تاثیر روابط متقابل اقتصادی بر مناسبات سیاسی روسیه و ترکیه (2016-2002)، پایاننامه دکتری روابط بین‏الملل، دانشگاه آزاد اسلامی آمل، دانشکده علوم انسانی.
- شریعتی‏نیا، محسن (1399)، روابط ایران و چین؛ گذار از مثلث رمانتیک به پیوند پایدار، فصلنامه رهیافت‏های سیاسی و بین‏المللی، دوره یازدهم، شماره3، 113-95.
- صفری، فرزانه؛ احمدی، حمید و برزگر، کیهان (1399)، ایران و محور چین- روسیه در آسیای مرکزی، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 109، 138-104.
- عباس‏تبار مقری، رحمت و هاشمی میارکلایی، سیدمحمد (1397)، مختصات نظم موجود و مطلوب جهانی از دیدگاه مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال پانزدهم، شماره52، 135-117.
- متقی، ایراهیم (1385)، تقابل دو ایدئولوژی بررسی الگو و فرایند تقابل‏گرایی آمریکا علیه ایران، نشریه زمانه، سال پنجم، شماره33، 53-44.
- محمدزاده، علی (1397)، چیستی نظام سلطه و چگونگی مقابله با آن از دیدگاه مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، فصلنامه سیاست‏پژوهی، دوره پنجم، شماره 9، 251-213.
- ملک‏زاده، محمد (1401)، چشم‏انداز تمدن نوین جهانی از دیدگاه مقام معظم رهبری ^{(مدظله‎‏العالی)}، دوفصلنامه پژوهش‏های گفتمان تمدنی انقلاب اسلامی، دوره دوم، شماره3، 267-254.
- ملکی، عباس (1385)، کندوکاو در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: مفاهیم مطرح و فرآیند انجام در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد یاس، سال دوم، شماره5، 86-53.
- نجف‏زاده، فاطمه؛ حیدرپور، ماشاالله و ترابی، محمد (1400)، نقش جبهه مقاومت اسلامی در سیاست‏گذاری عمومی ایران در مقابله با تحریم‏های یک‏جانبه آمریکا، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره هفتم، شماره4، 154-11.
- هاشم‏پور، پیروز و حقیقی، علی‏محمد (1399)، رابطه انقلاب اسلامی ایران و محورمقاومت در هویت‏بخشی، پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال دهم، شماره4، 242-211.
یاری، احسان (1399)، پوتین و الحاق کریمه به روسیه؛ واکاوی ژئوپلیتیکی از اقدام روسیه در الحاق شبه‏جزیره کریمه، پژوهش‏های جغرافیای انسانی، دوره پنجاه‏ودوم، شماره2، 499-477.

ب. منابع انگلیسی
- Araya, Daniel (October 2022), America’s Global Dominance Is Ending: What Comes Next?, Centre for International Governance Innovation, Available at: https://www.cigionline.org/articles/americas-global-dominance-is-ending-what-comes-next/ [accessed 9 February 2023].
- Basu, Titli (2020), Sino-US Disorder: Power and Policy in Post-COVID Indo-Pacific, Journal of Asian Economic Integration, Vol. 2, No. 2, 159-179.
- Bellamy, Alex J. (2004), Security Communities and their Neighbours: Regional Fortresses or Global Integrators?, United States: Palgrave Macmillan[doi: http://library.lol/main/5DC9438BAF0874A6BCEA4C3B71BD43D7].
- Brands, Hal (2022), Can the US take on China, Iran and Russia at the same time?, Klymenko Time, Available at: https://klymenko-time.com/en/novosti/smogut-li-ssha-srazitsya-s-kitaem-iranom-i-rossiej-odnovremenno/[accessed 2 February 2023].
- Falk, Richard (February 2004), World Order, Princeton University, Available at: https://pesd.princeton.edu/node/696[accessed 9 February 2023].
- Freeman, Jr (2010), China’s Challenge to American Hegemony, The Middle East Policy Council, Available at: mepc.org/speeches/chinas-challenge-american-hegemony[accessed 12 February 2023].
- Gerwin, Carolina (2018), How the rise of China's economic and military power leads to conflict, University College Londone, (eBook)[DOI: grin.com/document/510892].
- Graceffo, Antonio (November 2022), The Greatest Threats to U.S. National Security: Russia, China, and Iran, Modern Diplomacy, Available at: https://moderndiplomacy.eu/2022/11/30/the-greatest-threats-to-u-s-national-security-russia-china-and-iran-terrorism/[accessed 12 February 2023].
- Grajewski, Nicole (2022), An Illusory Entente: The Myth of a Russia-China-Iran Axis, Asian Affairs, Vol 53, No 1, 164-183.
- Kagan, Frederick W.; Bugayova, Nataliya and Cafarella, Jennifer (2019), Confronting the Russian Challenge, United States: the Institute for the Study of War and the Critical Threats Project[doi: https://www.understandingwar.org/report/confronting-russian-challenge].
- Masters, Jonathan (October 2022), Ukraine: Conflict at the Crossroads of Europe and Russia, Council oa Foreign Relations, Available at: https://www.cfr.org/backgrounder/ukraine-conflict-crossroads-europe-and-russia[accessed 12 February 2023].
- Mazarr, Michael J.; Heath, Timothy R. and Cevallos, Astrid Stuth (2018). China and the International Order, Calif: Rand Corporation[doi: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR2400/RR2423/RAND_RR2423.pdf].
- Mohseni Hussein Kalout, Payam (2017), Iran's Axis of Resistance Rises: How It's Forging a New Middle East, Belfer Center, Available at: https://www.belfercenter.org/publication/irans-axis-resistance-rises-how-its-forging-new-middle-east[accessed 9 February 2023].
- Moon, Chung-in.; Jeong, Soo Yeon and Gardner, Samuel (2021), Cold War Discourse and Geopolitical Flashpoints in Post-Covid-19 Northeast Asia, Journal for Peace and Nuclear Disarmament, Vol. 4, pp 284-307.
- Rajaee, Farhang (2007), Islamism and Modernism: The Changing Discourse in Iran (Modern Middle East Series), United States: University of Texas Press.
- Roberts, Christopher (2022), Southeast Asia: moving beyond the construction of a mascent security community?, dissertation Master of Political Science, Queensland: university of southern[doi:https://www.researchgate.net/publication/277988834_Southeast_Asia_moving_beyond_the_construction].
- Saha, Rushali (2020), Primed for Competition: US-China Relations in post-COVID World Order, Centre for Air Power Studies, Available at: http//capsindia.org/wp-content/uploads/2021/10/0f91a114-1376-4562-b944-7ef2848f435c.pdf[accessed 2 February 2023].
- Salehian, Tajeddin and Mirzaei, Vali (2021), Investigating the Balance of Power between Iran and the United States after the Islamic Revolution, ournal of Contemporary Research on Islamic Revolution, Vol 3, No 7, 53-74 .
- Shoaib, Muhammad (2016), US-Iran Nuclear Standoff: A Constructivist Approach, Journal of Strategic Affairs, Vol. 1, No. 1, 49-73.
- Shumei, Leng (Jan 2022), China, Russia, Iran to hold joint maritime exercise: report, Global Times, Available at: https://www.globaltimes.cn/page/202201/1246333.shtml[accessed 2 February 2023].
- Singh Maini, Tridivesh (May 2022), The Complexities of the Iran-China-Russia Triangle, The Geopolitics, Available at: https://thegeopolitics.com/renewed-alliances-a-trans-caspian-middle-corridor-brings-kazakhstan-closer-to-turkey/[accessed 2 February 2023].
- Thompson, Graeme (2021), Globalization, Geopolitics, and the U.S.–China Rivalry after Covid-19, Journal of Applied History, Vol 3, No 1-2, 72-94.
- Tusicisny, Andrej (2007), Security Communities and Their Values: Taking Masses Seriously, International Political Science Review, Vol. 28, No. 4, 425–449.
- Watts, Clint ( May 2020), Triad of Disinformation: How Russia, Iran, & China Ally in a Messaging War against America, Alliance For Securing Democracy, Available at: https://securingdemocracy.gmfus.org/triad-of-disinformation-how-russia-iran-china-ally-in-a-messaging-war-against-america/[accessed 9 February 2023].
- Zehfuss, Maja (2004), Constructivism in International Relations: The politics of reality, United Kingdom: Cambridge University Press.