کارکرد الگوی بازدارندگی در جنگ پیشگیرانه امریکا علیه عراق در سال 2003 م (با تأکید بر عوامل اثرگذار داخلی عراق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملّی

2 دانش‌آموخته دکتری علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع

3 دانشجوی دکترای دانشگاه عالی دفاع ملّی

چکیده

بازدارندگی راهبردی است که طی آن یک قدرت، از تهدید به انتقام‌گیری برای ممانعت از حمله دشمن استفاده می‌کند. ایده بازدارندگی به اندازه خودِ جنگ قدمت دارد. با توجه به توانمندی‌های نظامی طرفین، دو نوع بازدارندگی متقارن[1] و نامتقارن[2] قابل بحث است. در بازدارندگی نامتقارن موازنه وحشت اساس توازن خواهد بود و در آن از الگوها، روش‌ها و سخت‌افزارهای ناهمگون، ناهم‌جنس و متفاوت استفاده می‌شود. بهانه وجود سلاح‌های کشتار جمعی در عراق از سوی آمریکا به نوعی عدم تعادل و حالت بازدارندگی نامتقارن را بین رژیم عراق و ایالات متحده آمریکا ترسیم نمود. کشور عراق از ده سال قبل از تهاجم آمریکا و متحدین به آن با معارضه گروه‌های داخلی و مخالفت‌های بین‌المللی روبه‌رو بوده است. از دید صاحب‌نظران علل ریشه‌ای بحران عراق در دو دسته عوامل داخلی و عوامل خارجی قابل برشماری است. شرایط به وجود آمده پس از حادثه 11 سپتامبر، موجب شد تا دولتمردان ایالات متحده آمریکا سیاست خارجی یک‌جانبه‌گرایی، تهدید و اجبار را در فضای سیاسی بین‌المللی اتخاذ نمایند. دو رویداد یعنی فروپاشی ابرقدرت شوروی و ظهور آشکار ابرتروریسم به یکباره نشان دادند که بازدارندگی در قالب یک راهبرد، برای آمریکا دیگر موضوعیت ندارد و به جای آن «ره‌نامه جنگ پیشگیرانه» به عنوان جایگزین اتخاذ گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که تعداد 12 عامل اثرگذار داخلی بیشترین تأثیر را در این خصوص داشته‌اند که عدم درک راهبردی صدام از رفتار جامعه بین‌الملل، به ویژه آمریکا و روسیه در تهاجم به آن کشور، مهم‌ترین عامل شکست بازدارندگی نظامی عراق بوده است. نوع تحقیق توسعه‌ای- کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی با رویکرد موردی زمینه‌ای بوده و هدف آن بررسی کارکرد الگوی بازدارندگی در جنگ پیشگیرانه امریکا علیه عراق در سال 2003 م با تأکید بر عوامل داخلی عراق است.








[1]. Symmetrical Deterrence


5.Asymmetrical Deterrence

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey on deterrence pattern in use preventive war up on Iraq on 2003 (with emphasize on effective internal factors)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Bagheri 1
  • Shahram Nouroozani 2
  • Jalil Charakh 3
1 Professor and faculty member of Higher National Defense University
2 Graduate Doctor of Strategic Defense Sciences, Higher Defense University
3 PhD student of Higher National Defense University
چکیده [English]

Deterrence is a strategy in which a power, the threat of enemy attack is a revenge for the refusal. The idea of deterrence as much as his old war. According to the military capabilities of the parties, both symmetric and asymmetric deterrence is debatable. The balance will be based on the inhibition of asymmetrical balance of terror in which the models, methods and hardware heterogeneous, heterosexual and used differently. Pretext of the existence of WMDs in Iraq from America to a state of imbalance and asymmetric deterrence between the Iraqi regime and draw the United States of America. Ten years before the invasion of Iraq by America and its allies faced with opposition groups, both domestic and international opposition. Root causes of the Iraq crisis from experts in two categories: internal factors and external factors can be mentioned. Situation created after September 11, America has led the United States government foreign policy of unilateralism, threats and coercion to adopt the international political climate. Two events, the collapse of the Soviet superpower and the emergence super terrorism suddenly showed obvious inhibition as a strategy for America no longer matters and instead of "preventive war doctrine" was adopted as an alternative. Saddam's lack of strategic understanding of the behavior of the international community, especially America and the Russian invasion of that country, the main cause of the defeat of the Iraqi military deterrence. Type of developmental research - applications and its underlying approach is to examine the pattern of inhibitory function in American preventive war against Iraq in 2003, with an emphasis on domestic factors Iraq.

فهرست منابع:
1 – فارسی
-آقایی، بهمن و علی بابایی، غلام‌رضا، (1366) فرهنگ علوم سیاسی. ج: 3. تهران: نشر ویس
-ازغندی، علیرضا، نظام بین‌المللی؛ (1370)، بازدارندگی و همپایگی استراتژی، تهران: نشر قومس
-ازغندی، علیرضا؛ و روشندل، جلیل؛ (1374)،‌ مسائل نظامی و استراتژی معاصر، تهران: انتشارات سمت
-اشرفی‌ریزی، حسن؛ و کاظم‌پور، زهرا؛ (۱۳۶۸)، مفهوم جغرافیای سیاسی اطلاعات، تهران: نشر چاپار
-افشردی محمدحسین، نوروزانی شهرام و نوشادی رضا، (تابستان 1393)، کارکرد الگوی بازدارندگی طالبان در جنگ پیشگیرانه امریکا علیه افغانستان در سال 2001(با تأکید بر عوامل داخلی افغانستان)، فصلنامه دفاعی استراتژیک، سال دوازدهم، شماره 56، داعا
-امیدوارنیا، محمدجواد؛ (1381)،‌ امنیت در قرن بیست و یکم، تهران: نشر دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
-پوررضا، سعید، (1385)، سیاست نفت: حضور نظامیان ایالات‌متحده در خاورمیانه، تهران: ماهنامه نگرش راهبردی، شماره 75 و 76
-تهامی، سید مجتبی، (1384) امنیت ملی (جلد اول)، تهران، انتشارات سازمان عقیدتی سیاسی ارتش ج.ا.ا
-تهامی، سید مجتبی، (1376)، امنیت ملی دکترین و سیاست‌های دفاعی و امنیتی ج:1. تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی
-دوئرتی، جیمز؛ (1372)، نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل، علیرضا طیب و وحید بزرگی (مترجمین)، تهران: قومس، جلد دوم
-سلامی، حسین، (1385)، ماهیت استراتژی نظامی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی
-شارپ، جین، (بهار 1372)، دفاع مبتنی بر غیرنظامیان، دکتر علی اصغر زرگر (مترجم)، تهران: دانشگاه امام حسین (علیه السلام)، مجله سیاست دفاعی، سال اول، شماره 2،
-فریدمن، لارسن، (1386)، بازدارندگی، ترجمه عسگر قهرمانپور و غیره، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی
-قاسمی، فرهاد، (1388)، الزامات تئوریک بازدارندگی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، تهران: فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی، سال اول، شماره سوم
-قدمگاهی، اسماعیل، (1387)، "تئوری بازدارندگی"، تهران: دانشگاه امام صادق (علیه السلام)
-کریمی، حمید، (1391)، بازدارندگی همه جانبه (رساله دکتری)، تهران دانشگاه عالی دفاع ملی
-کالینز، جان‌ام، استراتژی نظامی، (1381)، عبدالحمید حیدری (مترجم)، تهران: دوره عالی جنگ سپاه پاسداران
-لطفیان، سعیده؛ (1376)، استراتژی و روش‌های برنامه‌ریزی استراتژیک، تهران: موسسه‌ی چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه
-مشیرزاده، حمیرا، (1382)، تئوری‌های جدید در روابط بین‌الملل، تهران: دانشکده‌ی علوم سیاسی دانشگاه تهران
-مشیرزاده، حمیرا، (تابستان 1380)، طرح دفاع ملی موشکی آمریکا، تهران: فصلنامه‌ی سیاست خارجی، سال پانزدهم
2 انگلیسی:
-        DOD military dictionary, 2008
-        Random house unabridged Dictionary, 1993
-        The Nature of General War, HI-1537-BN (Croton-on- Hudson, NY: Hudson Institute, November 5, 1971), 5 (Chart 2).
-        Robert G. Joseph and John F. Rcichart, Deterrence and Defense in a Nuclear, Biological, and Chemical Environment (Washington: National Defense University Press, 1999).
-        Wikipedia, the free encyclopedia.htm,. 2009