دکترین، اهداف و سیاست‌های امنیت نظامی ج.ا.ا بر اساس گفتمان ولایت‌فقیه، قانون اساسی و سیاست‌های کلی نظام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده علوم و فنون فارابی

چکیده

در رویکرد مضیق به مفهوم امنیت ملی، این مفهوم از ابتدا در بعد نظامی آن تعریف‌شده بود و بر این اساس، افزایش توان و قدرت نظامی تا سرحد امکان، تأمین‌کننده امنیت به شمار می‌رفت. به‌واسطه خساراتی که این رویکرد برای جامعه بشری داشت، بعدها در رویکرد موسع به امنیت ملی، ابعاد دیگری تعریف و امنیت نظامی یکی از ابعاد آن محسوب می‌شد. به علت استفاده ابزاری از این مفهوم، به‌تدریج در نگرش مکاتب مختلف امنیتی، برای بعد نظامی امنیت تأثیر کمتری قائل شدند و همکاری دسته‌جمعی و امنیت جمعی را راه‌کار بهتری برای امنیت جامعه بشری معرفی کردند. گرچه برخی دیدگاه‌ها و مکاتب امنیتی بر کم اثر شدن بعد نظامی امنیت به علت ماهیت پیچیده فضای کنونی تأکید دارند، ولی به نظر می‌رسد این مؤلفه کماکان در حوزه امنیت نقش جدی دارد و کماکان ابزاری در دست دولتمردان برای تهاجم و دفاع است، زیرا تهدید نظامی هنوز مرکز سنتی نگرانی‌های مربوط به امنیت ملی است و اقدام نظامی، می‌تواند همه اجزای دولتی که مورد حمله واقع شده است را تهدید و پایه‌های مادی دولت را تحت‌فشار قرار داده و خسارت و زیان زیادی به بار آورد. بنابراین امنیت نظامی کماکان اهمیت خاص خود را حفظ نموده و در ادبیات نظامی- امنیتی جایگاه خود را دارد. از سوی دیگر تأمین امنیت نظامی که در کار ویژه نیروهای مسلح و قدرت نظامی- امنیتی تعریف‌شده است، نیازمند ابعاد نرم‌افزاری و سخت‌افزاری است. ازجمله این ابعاد می‌توان به اصول، اهداف و سیاست‌های امنیت نظامی بر اساس اسناد بالادستی اشاره نمود. هدف این پژوهش تعیین ابعاد مذکور در گفتمان ولایت‌فقیه، قانون اساسی و سیاست‌های کلی نظام است تا با استفاده از روش تحقیق موردی - زمینه ای و همچنین روش تحلیل محتوا، تحلیل گفتمان و تحلیل تفسیری، ابعاد موردنظر در حوزه امنیت نظامی جمهوری اسلامی ایران احصاء و ارائه گردد. در نتایج حاصل از تحقیق، مصادیق مرتبط با هر یک از ابعاد مذکور احصاء و در انتهای پژوهش ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The doctrine of the Islamic Republic of Iran's military security objectives and policies based on dialogue and the general policies of the system of velayat-e faqih constitution

نویسندگان [English]

  • FathAllah RashidZadeh
  • Mohammad Javad Alizadeh
Assistant Professor and Faculty Member of Farabi Faculty of Science and Technology
چکیده [English]

Abstract 
The narrow approach to the concept of national security, this concept was first defined in the military, and accordingly, an increase in power and military power as possible, was to provide security. Due to the damage that this approach to human society, a broad approach to national security later, another dimension was defined as military security is one of its dimensions. Through use of this concept gradually in view of different schools of security, for the security system were made less effective and collective cooperation and collective security, the better for the security of human society introduced. Although some of the views and schools of military security ineffective due to the complex nature of the current security focus, But it seems that this component is still a serious role in the field of security and is still a tool of the government for the attack and defense becase it is still the traditional military threat to national security concerns and military action, Can attack all parts of the state that is located in The government has pressured and threatened the basis of material damage and huge losses. The military security still retains its importance and its place in the literature of military security. The security system in the armed forces and the military-security function is defined, in need of software and hardware. Some of these aspects include the doctrine, goals and military security policy on the basis of the documents cited upstream. The purpose of this study was to determine the dimensions of Velayat-e-Fagih discourse, constitution and general policies of the system is to use the case study method as well as content analysis, discourse analysis and interpretive analysis, the dimensions of the military security of the Islamic Republic Iran recognized and presented. The results of the research, issues related to each of these dimensions have been recognized at the end of the study. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: doctrine
  • Goals
  • policy
  • Military Security
  • Velayat-e-Fagih discourse
  • constitution
-          قرآن مجید، ترجمه استاد محمدمهدی فولادوند.
-          نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی.
-          آیت‌الله‌العظمی حضرت امام خمینی (رحمت‌الله علیه)، (1374-1370)، صحیفه نور، مجموعه رهنمودهای حضرت امام خمینی (رحمت‌الله علیه) (با تجدیدنظر و اضافات)، تهران، تدوین سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-          آیت‌الله‌العظمی حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، (1390)، نرم‌افزار حدیث ولایت، مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، تهران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
-          آیت‌الله‌العظمی حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، (1392-1389)، دیدارها، سخنرانی‌ها، بیانات و ملاقات خصوصی، تهران، دفتر نظامی فرماندهی معظم کل قوا.
-          آیت‌الله‌العظمی حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، (1392-1389)، سخنرانی‌ها و بیانات، تهران، قابل‌دسترسی در:
www.Khamenei.ir
2-6-منابع فارسی:
الف-کتاب:
-          امیدوار نیا، محمدجواد، (1381)، امنیت در قرن بیست و یکم، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران، چاپ اول.
-          بوزان، باری، (1389)، مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، چاپ دوم.
-          تهامی، سید مجتبی، (1384)، امنیت ملی (دکترین، سیاست‌های دفاعی و امنیتی)، جلد اول، تهران، نشرآجا.
-          جهان بزرگی، احمد، (1388)، امنیت در نظام سیاسی اسلام، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
-          چگینی، حسن، (1372)، طرح‌ریزی استراتژیک نظامی و برنامه‌ریزی دفاعی، تهران، دانشگاه علوم استراتژیک.
-          ربیعی، علی، (1383)، مطالعات امنیت ملی، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ اول، تهران.
-          روشندل، جلیل، (1387)، امنیت ملی و نظام بین‌الملل، انتشارات سمت، تهران.
-          زرقانی، سید هادی، (1387)، مقدمه‌ای بر قدرت ملی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-          شولتز، ریچارد و گادسون، روی و کوئیستر، جورج، (1386)، رویکردهای جدید در مطالعات امنیتی، ترجمه سید محمدعلی متقی نژاد، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-          فرهنگ جامع واژه‌ها و اصطلاحات نظامی، (1391)، تهران، ستاد کل نیروهای مسلح، دفتر واژه گزینی نظامی، انتشارات روناس، چاپ اول
-          قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، (1368)، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-          کوستر، جرج اچ، (1381)، رویکرد نظامی، مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی، ترجمه اصغر افتخاری، پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، چاپ اول
-          ماندل، رابرت، (1379)، چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی
-          مطالعه تطبیقی در اندیشه نظامی، (1390)، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی، چاپ دوم.
-          نامه دفاع (30)، (1391)، عوامل و ویژگی‌های سیاست دفاعی ج. ا. ایران، تهران، مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی، شماره اول.
ب-مقالات:
-          بهرامی، محمد، (1382)، قرآن و مسئله امنیت ملی، مجله پژوهش‌های قرآنی، شماره 35 و 36، پاییز و زمستان.
-          صنیعی، محمدحسین، (1386)، مهندسی تولید قدرت نظامی، تهران، فصلنامه امنیت پژوهی، دانشکده علوم و فنون فارابی، سال ششم، شماره هفدهم و هیجدهم.
-          ظریف منش، حسین، (1387)، جهاد اسلامی رویکرد برتری ساز در جنگ‌های آینده، تهران، ماهنامه نگرش راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
-          مرادیان، محسن، (1387)، شاخص‌های اصلی سنجش قدرت نظامی کشورها، فصلنامه راهبرد دفاعی، شماره بیست و سوم.
ج-سایت ها:
-          وحیدی، احمد، (7/8/91)، قدرت نظامی و پدافند غیرعامل، قابل دسترس در: