مقاله پژوهشی:بررسی جرائم سایبری حوزه اجتماعی و راهبردهای پیشگیری و مقابله با آن در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی داخلی دانشگاه علوم انتظامی امین

2 دانشیار برق – الکترونیک دانشکده فنی و مهندسی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه شاهد

چکیده

جرائم سایبری حوزه اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران روند رو به رشدی دارد و سالانه خسارت‌های مادی و معنوی کلانی را به کشور و مردم تحمیل می‌کند. با توجه به گستره وقوع این جرائم در ابعاد ملی و تأثیرپذیری فضای سایبر از عوامل داخلی و عوامل محیطی، مبارزه با آن نیز مستلزم اجرای راهبردهای کلان و فراگیر در سطح ملی است. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهبردهای پیشگیری و مقابله با جرائم سایبری حوزه اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران انجام گردید. روش این پژوهش «توصیفی-تحلیلی» از نوع «پیمایشی و اسنادی» است. حجم جامعه آماری تعداد 68 نفر و روش نمونه‌گیری به‌صورت تمام‌شمار بود. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق‌ساخته با تعداد 46 گویه و بر اساس مقیاس درجه‌بندی لیکرت استفاده شد. روایی پرسشنامه از طریق روایی محتوایی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ به دست آمد. به‌منظور تحلیل محیطی و دستیابی به راهبردها از تکنیک SWOT، برای ارزیابی موقعیت و اقدام راهبردی از ماتریس SPACE، برای اولویت‌بندی راهبردها از ماتریس QSPM و برای انتخاب راهبردهای برتر، از معیار ارزیابی بحرانی استفاده گردید. یافته‌ها حاکی از این است که حوزه اجتماعی فضای سایبر جمهوری اسلامی ایران دارای موقعیت راهبردی رقابتی بوده و برای پیشگیری و مقابله با جرائم سایبری این حوزه لازم است تعداد 12 راهبرد برتر احصاشده مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of Social Sphere Cyber Crimes and their Prevention and Confrontation Strategies in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Reza Sabouri 1
  • Kamyar Saghafi 2
1 Member of Internal Faculty of Amin Police Science University
2 Associate Professor of Electrical & Electronics, Faculty of Engineering, Faculty of Engineering, Shahed University
چکیده [English]

The social sphere cybercrime in the Islamic Republic of Iran is growing rapidly and imposes significant material and spiritual damages to the country and the people every year. According to the occurrence of these crimes in the national dimension and the impact of cyberspace from the internal factors and environmental factors, the fight against it also requires the great and inclusive strategies at the national level. For this purpose, the present study done to with the aim of achieve cybercrime prevention and confrontation strategies in the Islamic Republic of Iran. The method of this research is "descriptive-analytic" of type "survey and documentary". The population was 68 people and the sampling method was total number. To collect data, was used a researcher-made questionnaire with 46 items based on Likert scale. Validity of the questionnaire was obtained through content validity and reliability through Cronbach Alpha. In order to environment analysis and achieving strategies, was used the SWOT technique, to strategic position and action evaluation was used the the SPACE matrix, to prioritize strategies was used the QSPM matrix and to select the top strategies was used the critical evaluation criterion.
The findings indicate that the social sphere of the Islamic Republic of Iran's cyberspace has a competitive strategic position and in order to prevention and confrontation cybercrime in this sphere, should be used the 12 counted top strategies.

  1. فهرست منابع ومآخذ

    الف) منابع فارسی

    1. امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، مجموعه بیانات، قابل دسترسی در: WWW.Khamenei.ir
    2. پرویـزی، رضا، (1379)، پیشگیری وضعـی و نقش آن در پیشـگیری از قتـل، ‌تهران، انتشارات معاونت آموزش ناجا.
    3. درزی، محمد و همکاران (1392)، مطالعه تحلیلی رویکرد مدیریت فضای سایبری در ایالات متحده آمریکا (پروژه تحقیقاتی)، پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات.
    4. دلاور، علی، (1384)، روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران، نشر ویرایش.
    5. رامک، مهراب (1397)، ارائه الگوی راهبردی همکاری‌های بین‌المللی برای ارتقای امنیت فضای مجازی بر اساس منافع ملّی ج.ا.ایران، با رویکرد مبارزه با جرائم سایبری (رساله دکتری) دانشگاه عالی دفاع ملی.
    6. ستارزاده، داوود (1388)، شناسایی تهدیدها و فرصت‌های مجازی در سطح استان مازندران- با تأکید بر اینترنت (پروژه تحقیقاتی)، سپاه کربلای استان مازندران.
    7. سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه، (1384)، روش‎های تحقیق در علوم رفتاری، تهران‌، آگاه.
    8. صادق محمدی، حمیدرضا (1378)، شناخت کلی جرائم رایانه‌ای و روش‌های مبارزه با آن، (پروژه تحقیقاتی)، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.
    9. کاستلز، مانوئل، (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ ظهور جامعه شبکه‌ای، جلد اول، مترجم احد علیقلیان و همکاران، ‌تهران، انتشارات طرح نو.
    10. کلدی، علیرضا، (بهار 1381)، انحراف، جرم و پیشگیری، فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 1، شماره 3.
    11. مالمیـر، مهدی (تابستان 1388)، مروری بر نظریه‌های جرم‌شناختی و جامعه‌شناختی پیشگیری از جرم بر اساس تقسیم‌بندی «ون ویک» و «دوارد»، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، سال چهارم، شماره 11.
    12. معظمی، شهلا (1388)، بزهکاری کودکان و نوجوانان، چاپ اول، ‌تهران، انتشارات دادگستر.
    13. مک‌لوهان، مارشال (1377)، برای درک رسانه‌ها، ترجمه سعید آذری، چاپ اول، ‌تهران، انتشارات مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صداوسیما.
    14. نجفی علمی، مرتضی (1391)، روند تحولات فضای سایبر و نقش آن در تهدیدات ناشی از جرم در محیط سایبر، مورد: مدیریت تهدیدات (رساله دکتری) دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.

    ب) منابع انگلیسی

    1. Bennet, Trever, (1998‌), Crime and Prevention, The Handbook of Crime and Punishment, Edited by Michael Tonry, New York, Oxford University Press.
    2. Jaishankar, K, (2008‌), Space Transition Theory of Cyber Crimes. In Schmallager, F, & Pittaro, M, (Eds.), Crimes of the Internet, Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
    3. Lavorgna, Anita, (2011‌), Criminal Behavior in the Internet Age: The Social Organization of Transnational Organized Crime, (Doctoral thesis‌), Italy: University of Trento.
    4. McQuail, Denis, (2010), McQuail`s Mass Communication Theory, 6th edition, California, Sage Publication Ltd.
    5. Sultan Alkaabi, Ali Obaid, (2010‌), Combating Computer Crime: An International Perspective, (Doctoral thesis‌), Australia, Queensland University.
    6. Toffler, Alvin & Heidi Toffler, (1995) Creating a New Civilization: The Politics of the Third Wave, USA, Turner.
    7. Turkle, Sherry, (1995), Life on the Screen: Identity in the Age of the Internet, New York, Simon and Schuster.