مدیریت چالش‌های امنیتی در جنوب غرب آسیا (مطالعه موردی افراط‌گرایی مذهبی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی و استادیار امنیت ملی دانشکده علوم و فنون فارابی

چکیده

منازعات و ناامنی­ها در جنوب غرب آسیا دلایل مختلفی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به 1) اختلافات مرزی- سرزمینی؛2) اختلافات قومی- مذهبی؛ 3) تعارضات ایدئولوژیک؛ 4) نفت ؛ 5) دخالت قدرت­های بیگانه، اشاره نمود. ساختارِ سیاسی- جغرافیایی جنوب غرب آسیا، همواره مساعد ظهور و شکل­گیری جنبش‌های افراط­گرای مذهبی بوده است. وضعیت امروز منطقه به‌خوبی بیانگر این تجربه است که جنبش­های افراط­گرای مذهبی منشأ برخی از بی‌ثباتی‌ها در منطقه بوده و بنا به مورد، ظرفیت ساماندهی بحران­های امنیتی در سطوح مختلف ملی و فراملی برای کل منطقه و بعضاً فراتر از آن را نیز دارا می‌باشند. جنبش‌های افراط­گرای مذهبی، با به چالش کشیدنِ نرم‌افزار و زیرساخت‌های مدیریتِ امنیت ملیِ حاکمیت‌ها، از قبیل مشروعیت سیاسی، مشارکت سیاسی، انسجام و یکپارچگی ملی و. .. اقدامات ضد امنیتی و براندازانه خود را با حمایت­های متنوع بازیگران خارجی اعم از منطقه‌ای و فرامنطقه‎ای پیگیری می‌کنند. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی به استناد سندکاوی انجام‌شده، با استفاده از نظر خبرگان و تجزیه‌وتحلیل داده‌های حاصل از پرسشنامه، مؤلفه‌های نرم‌افزاری مؤثر در مدیریت بحران‌های امنیت داخلی ناشی از افراط­گرایی مذهبی در جنوب غرب آسیا، در هشت مؤلفه، به شرح متن، مشخص و میزان اثربخشی هرکدام از مؤلفه‌ها در مدیریت بحران‌های مذکور به‌صورت درصد مشخص گردیده است. مؤلفه مشروعیت سیاسی با 41/15 درصد، بیشترین و مؤلفه توسعه‌یافتگی با 56/10 درصد کمترین اثربخشی را در مدیریت بحران‌های مورد بحث ایفا می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Managing Security Challenges in Southwest Asia (Case Study of Religious Extremism)

نویسنده [English]

  • Reza Karami
Member of the faculty and assistant professor of national security at Farabi School of Science and Technology
چکیده [English]

Conflicts and insecurity in Southwest Asia have a variety of reasons, the most important of which are: 1) border-territorial disputes, 2) ethnic-religious disputes, 3) ideological conflicts, 4) oil, and 5) power interference. The alien pointed out. The political-geographical structure of Southwest Asia has always been conducive to the emergence and formation of extremist religious movements.
The current situation in the region is a good indication of the fact that religious extremist movements are the source of some instability in the region and, as the case may be, have the capacity to organize security crises at various national and transnational levels for the entire region and sometimes beyond. Are. Religious extremist movements, by challenging the software and infrastructure of the national security management of governments, such as political legitimacy, political participation, national cohesion and integration, etc., have taken anti-security and subversive measures with the support of various foreign actors. They are pursuing both regional and trans-regional.
In this descriptive-analytical study based on the document, using experts and analyzing the data from the questionnaire, the software components are effective in managing internal security crises caused by religious extremism in Southwest Asia. In eight components, as described in the text, the effectiveness of each component in the management of these crises has been determined as a percentage. The component of political legitimacy with 15.41 percent has the highest and the component of development with 10.56 percent has the least effectiveness in managing the crises in question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Legitimacy
  • Religious Extremism
  • national security
  • Cohesion and Integrity
  • Political Participation

مراجع

فهرست منابع ومآخذ
الف) منابع فارسی
آزر، ادوارد و این مون، چونگ (1379)، امنیت ملی در جهان سوم، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.
آزر، ادوارد و این مون، چونگ (1377)، «ابعاد نرم‌افزاری امنیت ملی: مشروعیت انسجام و ظرفیت سیاسی»، ترجمه گروه امنیت ملی پژوهشکده علوم دفاعی دانشگاه امام حسین (ع)، مجله سیاست دفاعی، شماره 2، تهران.
احمدی، حمید (1383)، جنبش‌های اسلامی و خشونت در جنوب غرب آسیا، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال دوازدهم، شماره 1.
ادری، کورت کرونین (1393)، ترجمه قدیر نصری، «داعش فقط یک گروه تروریستی نیست» ماهنامه تخصصی برآورد شماره 23 بهمن ماه، تهران.
افتخاری، اصغر (1382)، مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی، ساختار اجتماعی امنیت مطالعه موردی ج. ا. ا، تهران، گلپونه.
افتخاری، اصغر (1385)، جامعه‌شناسی امنیت، درس دوره دکترای امنیت ملی، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی (دانشکده امنیت ملی).
افتخاری، اصغر (1387)، مبانی نظری امنیت ملی، درس کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و فنون فارابی، تهران.
ایوب، محمد (1381)، «معضل امنیت ملی در جهان سوم»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال پنجم شماره دوم، تهران.
بخشایشی اردستانی، احمد (1380)، اصول علم سیاست، تهران، نشر آوای نور.
بخشی، علی (1393)، جریان شناسی گروه‌های تکفیری، ماه نگار دیدبان امنیت ملی، شماره 31، تهران.
پای، لوسین دبلیو. و جمعی دیگر (1380)، بحران‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی، ترجمه غلامرضا خواجه­سروی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
تاجیک، محمدرضا (1379)، مدیریت بحران، نقدی بر شیوه تحلیل و تدبیر بحران در ایران، فرهنگ گفتمان.
سالنمای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (1393)، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
سالنمای دفاعی- امنیتی، (1393)، گروه محیط‌شناسی مرکز مطالعات راهبردی دفاعی، تهران.
صفی­­زاده، فاروق (1392)، پیشینه سلفی­گری و انحراف در اسلام، تهران، ایران جام.
جعفری ولدانی، اصغر (1388)، چالش‌ها و منازعات در جنوب غرب آسیا، پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.
جهانی (1394)، نشست تخصصی منتشرنشده در مرکز مطالعات راهبردی دفاعی، تهران
نشست­های تخصصی منتشرنشده در مرکز مطالعات راهبردی دفاعی،1393-1394، تهران
نوروزی، محمدجواد (1380)، فلسفه سیاست، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم
چگینی، حسن (1379)، برآورد استراتژیک، چاپخانه ستاد مشترک ارتش ج. ا. ایران ، تهران.
راش، مایکل (1377)، جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، سمت.
ربیعی، علی (1383)، مطالعات امنیت ملی، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت خارجه، تهران.
ره­پیک، حسن (1385)، آسیب‌شناسی تغییر سیاسی و امنیت ملی، درس دوره دکترای امنیت ملی، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی (دانشکده امنیت ملی).
فروغی­نیا، حسین (1386)، «جهانی شدن و بحران مشروعیت و مدیریت امنیت ملی در کشورهای در حال توسعه»، فصلنامه سیاسی – اقتصادی، شماره 206 -205، تهران.
قوام، عبدالعلی و بهرامی، سیامک (1392)، جامعه‏شناسی جریان‏های اسلامی: دیالکتیک عقل و خشونت، فصلنامه روابط خارجی، سال پنجم، شماره 4، زمستان، تهران.
کرمی، رضا (1395)، داعش حقیقی و حقیقت داعش، استعداد نظامی داعش و آسیب‌پذیری‌های راهبردی آن، پژوهشکده علمی کاربردی فارابی، تهران.
کرمی، رضا و رشیدزاده، فتح‏الله (1394)، مشارکت سیاسی و تأثیر آن بر قدرت ملی ج. ا. ا، فصلنامه امنیت پژوهی، سال چهاردهم، شماره 50، تابستان، تهران
کرمی، رضا (1387)، آسیب‌شناسی سازمان­های اطلاعاتی- امنیتی، انتشارات دانشکده علوم و فنون فارابی، تهران.
کواکبیان، مصطفی (1378)، مبانی مشروعیت در نظام ولایت‌فقیه، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
لی نورجی، مارتین (1383)، چهره جدید امنیت در خاورمیانه، رهیافتی جامع برای مطالعه امنیت در جنوب غرب آسیا، ترجمه قدیر نصری مشکینی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
لی نورجی، مارتین (1383)، چهره جدید امنیت در خاورمیانه، گذر به مرزهای نوین، ظهور چهره جدید امنیت در خاورمیانه، ترجمه قدیر نصری مشکینی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
لی نور جی، مارتین (1379)، «رهیافتی جامع برای مطالعه امنیت ملی در خاورمیانه»، فصلنامه مطالعات راهبردی، ترجمه قدیر نصری مشکینی، سال سوم، شماره سوم، تهران
منسفیلد، پیتر (1385)، تاریخ جنوب غرب آسیا، مترجم عبدالعلی اسپهبد، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
نصری مشکینی، قدیر (1384)، درس دوره عالی امنیت ملی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
نقیب­­زاده، احمد (1383)، هویت ملی و عوامل بحران آن در ایران، هویت در ایران، جهاد دانشگاهی، تهران.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 آبان 1397
  • تاریخ بازنگری: 10 خرداد 1399
  • تاریخ پذیرش: 15 مرداد 1398

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار